6 vật liệu định hình văn minh nhân loại

Lịch sử của Cát, Muối, Sắt, Đồng, Dầu mỏ và Lithium

Sách hay nhất năm do The Economist bình chọn • Chung khảo Giải Sách Kinh doanh của năm do Financial Times và Schroders tổ chức • Lựa chọn của Ban biên tập The New York Times Book Review • Tác phẩm nổi bật, được đề cử Giải thưởng Sách của Viện Hàn lâm Anh 2024.

Cát, muối, sắt, đồng, dầu mỏ và lithium. Sáu nguyên liệu nền tảng này đã tạo nên các đế chế, xóa sổ các nền văn minh, nuôi dưỡng trí tuệ lẫn lòng tham của nhân loại suốt hàng nghìn năm. Không có chúng, thế giới hiện đại sẽ không tồn tại, và cuộc chiến giành quyền kiểm soát chúng sẽ quyết định tương lai.

- Liệu thế giới số mà chúng ta xây dựng – với trí tuệ nhân tạo, chuỗi cung ứng toàn cầu, mạng lưới dữ liệu – có thực sự “không trọng lượng” hay vẫn nặng trĩu bởi nguyên liệu thô?

- Khi ra quyết định đầu tư, phát triển sản phẩm hay chuỗi logistics, bạn có nhìn thấy vật chất nền tảng nào đang chịu áp lực khủng khiếp phía sau?

- Trong kỷ nguyên năng lượng sạch – xe điện, điện gió, năng lượng mặt trời – bạn có biết đâu là tài nguyên chiến lược mà nếu thiếu sẽ khiến cả nền kinh tế “tê liệt”?

Ed Conway chỉ ra rằng, dù chúng ta nhìn vào màn hình, dữ liệu, phần mềm – thế giới công nghệ cao – nhưng mọi thứ vẫn dựa vào 6 nguyên liệu thiết yếu: cát, muối, sắt, đồng, dầu mỏ, lithium. Nếu thiếu cát sẽ không có silicon, không có điện thoại; nếu thiếu đồng sẽ không có mạng điện; nếu thiếu muối, nhiều ngành hóa chất, dược phẩm, nước sạch sẽ tê liệt. 

Không chỉ dừng ở lý thuyết, Ed Conway dẫn độc giả đi từ mỏ muối trải dài dưới Biển Bắc, tới nhà máy chip silicon ở Đài Loan, rồi tới các vùng khai thác lithium đầy những hồ xanh ma mị. Ông phân tích cách các hệ thống công nghệ, tài chính, biến động chính trị gắn kết các mắt xích từ khai thác, tinh luyện, vận chuyển; và chỉ ra những điểm nghẽn chiến lược – ví dụ, công nghệ sạch hay ô tô điện, nếu thiếu lithium… “một nửa nhân loại” sẽ bị ảnh hưởng. 

Một trong những thông điệp mạnh mẽ của Conway: dù chúng ta muốn chuyển đổi sang năng lượng tái tạo – xe điện, pin, điện gió, mặt trời – cuộc cách mạng này vẫn gắn chặt với việc khai thác kim loại nặng, lithium, đồng, cobalt… tất cả đều có chi phí môi trường rất cao. Để đạt được viễn cảnh nơi nhân loại thay thế phần lớn nhiên liệu hóa thạch từ vật liệu tái tạo, cần sự sáng tạo công nghệ lẫn tinh tế về địa chính trị: các chính sách môi trường, khai thác bền vững, tái chế, tối ưu chuỗi cung ứng là những “miếng ghép” không thể thiếu nếu chúng ta muốn cân bằng giữa phát triển và bảo tồn. 

Trước làn sóng AI và dữ liệu, đừng vội quên nền móng “cứng” vẫn là nguyên liệu thô. Giữa trào lưu chuyển đổi số và năng lượng xanh, cần nhìn xa, hiểu sâu và hành động tỉnh táo. Hãy cùng đọc cuốn sách, nơi những ý tưởng về công nghệ tái chế, lựa chọn nguyên vật liệu thay thế, đa dạng nguồn cung sẽ giúp bạn đi trước đối thủ trong giai đoạn “vật chất lên ngôi”.

BỐ CỤC CUỐN SÁCH

Giới thiệu

PHẦN I 

CÁT

Chương 1: Homo Faber

Chương 2: Xây dựng trên cát

Chương 3: Hành trình dài nhất

PHẦN II 

MUỐI

Chương 4: Những con đường muối

Chương 5: Muối của Trái đất

Chương 6: Thuốc lửa

Phụ lục: Những loại muối 

PHẦN III 

SẮT

Chương 7: Chẳng còn đất nước

Chương 8: Bên trong ngọn núi lửa

Chương 9: Vụ nổ cuối cùng

PHẦN IV

ĐỒNG

Chương 10: Điều tuyệt vời tiếp theo

Chương 11: Hồ mỏ

Chương 12: Sâu thẳm

PHẦN V

DẦU

Chương 13: Con voi

Chương 14: Những đường ống

Chương 15: Mọi thứ từ dầu mỏ

Phụ lục: Đỉnh dầu

PHẦN VI

LITHIUM

Chương 16: Vàng trắng

Chương 17: Bánh kem cuộn

Chương 18: Tái chế

Kết luận

Chú thích

Tài liệu tham khảo

Lời cảm ơn

Mục từ tra cứu

THÔNG TIN TÁC GIẢ

Ed Conway là nhà báo, tác giả và phát thanh viên người Anh. Ông hiện là Biên tập viên Kinh tế & Dữ liệu tại Sky News, đồng thời là cây bút của The Times và Sunday Times, nổi tiếng với khả năng biến chủ đề kinh tế – tài chính phức tạp thành câu chuyện dễ hiểu, hấp dẫn. Ông từng nhận nhiều giải thưởng báo chí, trong đó có Giải Nhà báo của năm của Quỹ Wincott – danh giá nhất trong báo chí tài chính Anh.

THÔNG TIN ẤN BẢN

Bản bìa mềm:

- Khổ sách: 16 x 24 cm

- Số trang: 516

- Giá sách: 259.000 VNĐ (gốc 299.000 VNĐ) (miễn phí ship toàn quốc)

Mời các bạn đón đọc…

đọc thử: tại đây