NFL - Sân chơi tỷ USD và những toan tính của giới chủ Mỹ
13/10/25
 |
| Nguồn: Curt Merlo |
Cứ ba tháng một lần, 32 ông trùm – những người nắm giữ quyền sở hữu các đội bóng NFL – lại tụ họp trong những căn phòng kín, nơi quyền lực, danh tiếng và cả những mối hiềm khích cá nhân đan xen. Các cuộc họp thường diễn ra ở những khách sạn sang trọng, từ Breakers ở Palm Beach đến Biltmore tại Phoenix. Nhưng tháng này, họ lại gặp nhau tại InterContinental ở Manhattan – và một lần nữa, cái bóng của người ở cách đó hàng trăm dặm lại phủ lên tất cả: Tổng thống Donald Trump.
Khi Nhà Trắng trở thành “yếu tố ngoài chương trình”
Trong nhiều tuần qua, Trump liên tục công kích NFL – từ việc chọn rapper Bad Bunny, người từng chỉ trích cơ quan di trú ICE, làm nghệ sĩ trình diễn Super Bowl, cho đến việc thay đổi luật phát bóng nhằm giảm chấn thương. Mùa hè vừa rồi, ông còn dọa trì hoãn thỏa thuận xây sân vận động mới cho Washington Commanders nếu đội không quay lại tên cũ – cái tên bị xem là xúc phạm người bản địa.
Đối với bất kỳ liên đoàn thể thao nào, việc bị Tổng thống để mắt tới cũng không bao giờ dễ chịu. NFL học được bài học từ năm 2017, khi Trump từng kêu gọi sa thải cầu thủ quỳ gối phản đối trong lễ chào cờ. Giờ đây, giới chủ đội bóng chọn cách “kiểm soát Tổng thống” – khéo léo, thực dụng và không ồn ào.
Tháng 2 vừa qua, nữ tỷ phú Gayle Benson – chủ sở hữu New Orleans Saints – mời Trump đến Super Bowl ở New Orleans, nơi ông thân mật chụp ảnh cùng Ủy viên Roger Goodell. Còn Josh Harris, ông chủ mới của Commanders, thậm chí đến tận Phòng Bầu Dục cùng Goodell để công bố kỳ Draft 2027 sẽ diễn ra ở Washington DC, kèm theo món quà là chiếc áo đấu in dòng chữ “The Ultimate Commander”.
Việc “quản trị Tổng thống”, theo cách mỉa mai của giới trong ngành, nay trở thành một phần công việc thường trực. Bởi hơn bất cứ giải đấu nào, NFL là một tập hợp đặc biệt: gần như toàn bộ 32 ông chủ là những người da trắng, tuổi trung niên trở lên, từng phất lên từ dầu mỏ, tài chính hay bất động sản. Giờ họ vừa chia nhau hàng chục tỷ USD doanh thu, vừa phải đồng lòng như một hợp tác xã kiểu… xã hội chủ nghĩa.
“Nhà ăn trung học” của các tỷ phú
Trong giới NFL, thói quen là một thứ quyền lực. Khi bước vào phòng họp, mỗi người đều ngồi đúng chỗ cũ – và trật tự chỗ ngồi thể hiện chính xác địa vị, mối quan hệ, thậm chí là phe phái.
“Những cuộc họp giống hệt một nhà ăn trung học,” Frank Hawkins, cựu luật sư của giải, kể lại. “Bạn biết ai ngồi với ai, ai không nói chuyện với ai, chỉ cần nhìn bàn là đủ hiểu.”
Trước đây, không ai đánh dấu chỗ ngồi. Các trợ lý phải đến từ tờ mờ sáng để chiếm chỗ cho sếp mình. Amy Trask, cựu luật sư của Los Angeles Raiders, nhớ lại những năm 1980 khi bà phải lẻn vào phòng họp lúc 5 giờ sáng, đi qua lối bếp để đặt tấm biển tên cho ông chủ Al Davis ở vị trí ông ưa thích – cuối bàn bên phải Ủy viên Goodell, nơi có thể dễ dàng quan sát toàn bộ căn phòng và rót cà phê.
Ngày nay, John Mara (New York Giants) và Art Rooney (Pittsburgh Steelers) – hai người thuộc thế hệ thứ ba của những gia tộc gắn bó lâu đời với NFL – vẫn thường ngồi cạnh nhau. Trong khi Jerry Jones (Dallas Cowboys) từng là “bạn cùng bàn” của Dan Snyder (Washington Commanders) trước khi Snyder buộc phải bán đội bóng năm 2023. Họ là “liên minh tăng trưởng” – nhóm thúc đẩy doanh thu mạnh mẽ hơn, chấp nhận rủi ro lớn hơn.
Trái lại, những chủ sở hữu lâu đời như gia đình Rooney hay Mara xem mình là người “giữ lửa” cho truyền thống. Còn thế hệ mới – Stephen Ross (Miami Dolphins, giàu nhờ bất động sản) hay David Tepper (Carolina Panthers, xuất thân từ quỹ đầu cơ) – lại hành xử như nhà đầu tư: mọi quyết định đều phải sinh lời.
Cuộc va chạm giữa truyền thống và tư bản mới
Khác với các “cao bồi” ngày trước như Al Davis hay Hugh Culverhouse – những người từng liều lĩnh, thậm chí nổi loạn – lớp chủ mới mang dáng dấp của giới tài chính hiện đại. Họ phân tích dữ liệu, thuê chuyên gia tư vấn, yêu cầu bản báo cáo dày cộp trước khi đưa tay biểu quyết. Một số người trong nhóm này, sau khi chi hàng tỷ USD để mua đội bóng, đang thúc đẩy NFL nới lỏng quy định nhằm cho phép các quỹ đầu tư tư nhân mua cổ phần thiểu số. Họ cũng muốn tái đàm phán các hợp đồng truyền hình để gia tăng giá trị bản quyền – điều có thể khiến người hâm mộ phải trả nhiều hơn để xem một trận đấu.
Ngay cả việc “ngồi ở đâu” cũng mang hàm ý chiến lược. Khi tỷ phú gốc Pakistan Shahid Khan mua lại Jacksonville Jaguars năm 2011, Dan Snyder mời ông gia nhập “bàn quyền lực” cùng mình và Jerry Jones. “Ông nên ngồi với chúng tôi, nếu không, họ sẽ chơi xấu ông,” Snyder nói. Nhưng Khan chọn làm theo lời khuyên của chủ cũ Wayne Weaver: ngồi ở hàng đầu, giữa trung tâm. Dần dần, ông nhận ra vị trí đó giúp mình ở gần hai người có ảnh hưởng nhất phòng – chủ sở hữu Patriots và Cowboys.
Trung tâm quyền lực thật sự
Trong số 32 ông chủ, Robert Kraft (New England Patriots) là người có tầm ảnh hưởng sâu rộng nhất. Ông đứng đầu ủy ban truyền thông – cơ quan thương lượng các hợp đồng phát sóng trị giá hàng chục tỷ USD, nguồn thu chủ lực của NFL Kraft được xem là “Ủy viên ngầm”, nói chuyện với Roger Goodell hàng ngày và duy trì quan hệ thân thiết với Tổng thống Trump – người từng là bạn lâu năm.
Tháng 3 vừa qua, ông thậm chí liên lạc trực tiếp với Tổng thống để giúp Brad Karp, chủ tịch hãng luật Paul Weiss, đạt thỏa thuận với Nhà Trắng trong vụ tranh chấp về các sắc lệnh hành pháp nhắm vào các công ty lớn. Trong các cuộc họp, ông thường ra vào tùy ý, chỉ ngồi lại khi bàn đến vấn đề ông quan tâm. “Không ai nghi ngờ ai là số một trong phòng,” Shahid Khan nhận xét. “Đó là Robert Kraft.”
Nếu Kraft là người âm thầm điều phối, thì Jerry Jones là người khuấy động. Là chủ đội bóng giá trị nhất thế giới – Dallas Cowboys – Jones nói nhiều, đôi khi hét to, và được đặc cách vì vị thế độc tôn của mình. “Không ai biết ông ấy sẽ nói gì hay nói bao lâu,” Khan kể. “Nhưng ai cũng hiểu: ông ấy có giấy phép làm vậy.”
Jones từng nhiều lần đẩy mọi thứ đến giới hạn. Trong một cuộc gọi với sáu thành viên ủy ban thù lao – những người muốn tăng lương cho Goodell – ông tuyên bố thuê luật sư nổi tiếng David Boies để… kiện chính họ. Kết quả: trên đường dây chỉ còn nghe tiếng “click-click-click” khi từng người lần lượt ngắt máy.
Cú chuyển động địa chấn mang tên Los Angeles
Không phải cuộc họp nào cũng chỉ xoay quanh chính trị và quyền lực. Một số mang tính bước ngoặt, như phiên họp đặc biệt năm 2016 quyết định đội nào được phép chuyển tới Los Angeles – thị trường lớn thứ hai nước Mỹ. Lần này, đến cả tỷ phú Paul Allen (Seattle Seahawks), người hiếm khi dự họp, cũng xuất hiện.
Ban đầu, có vẻ liên minh Raiders–Chargers nhận được nhiều phiếu hơn, nhưng chưa đủ 24 để thông qua. Tuy nhiên, sau bài thuyết trình thuyết phục của Kevin Demoff – giám đốc điều hành St. Louis Rams – cùng sự vận động hậu trường của Jerry Jones, cục diện đổi chiều. Paul Allen cũng quay sang ủng hộ Rams. Khi vẫn chưa đạt đủ phiếu, Jones đề xuất bỏ phiếu kín để “giải phóng” các mối quan hệ cá nhân – và gọi thêm xe đồ uống để “giảm nhiệt” căng thẳng. Kết quả: Rams thắng áp đảo 30–2, giành quyền trở lại Los Angeles.
Quyết định này tạo nên cơn địa chấn. Jerry Richardson (Carolina Panthers), người từng ủng hộ phương án đối thủ, cảm thấy bị phản bội, bỏ họp và hai năm sau bán đội. Dean Spanos (Chargers) thất bại trong nỗ lực kêu gọi người dân San Diego tài trợ sân vận động, buộc phải chuyển sang Los Angeles và sống trong “cái bóng” của Rams.
Các thành phố Oakland, St. Louis và San Diego – từng chi hàng trăm triệu USD cho cơ sở hạ tầng thể thao – cảm thấy bị bỏ rơi. St. Louis kiện NFL vì vi phạm quy tắc di dời đội bóng và thắng kiện với khoản bồi thường 790 triệu USD. Tuy nhiên, với giới chủ, mục tiêu đã đạt được: trở lại thị trường Los Angeles với sân vận động 5 tỷ USD, nơi Super Bowl 2022 được tổ chức hoành tráng.
Khi đế chế Snyder sụp đổ
Đôi khi, tin tức nổ ra ngay trước thềm cuộc họp. Năm 2022, vấn đề lớn nhất của NFL là làm thế nào để “tống khứ” Dan Snyder – ông chủ tai tiếng của Washington Commanders – mà không tạo tiền lệ nguy hiểm. Sau hơn hai thập niên, Snyder nổi tiếng vì tính khí khó chịu, thành tích kém và hàng loạt cáo buộc quấy rối trong nội bộ. Ủy viên Goodell từng phạt đội 10 triệu USD, nhưng các ông chủ khác vẫn e dè buộc ông bán đội, sợ bị kéo vào kiện tụng.
Chỉ có một người dám nói điều mọi người nghĩ: Jim Irsay, chủ sở hữu Indianapolis Colts. Tháng 10 năm đó, ông đến họp muộn 45 phút, dừng lại ngay trước đám phóng viên và tuyên bố thẳng: “Snyder phải rời khỏi giải đấu.” Trong khi các ông chủ khác im lặng, Twitter nổ tung với phát ngôn của Irsay – và đó là khởi đầu cho hồi kết của Snyder.
Hai tuần sau, Snyder thông báo thuê ngân hàng tìm người mua đội. Chưa đầy một năm, ông bán Commanders với giá kỷ lục 6 tỷ USD cho nhóm nhà đầu tư do Josh Harris – tỷ phú quỹ đầu tư Apollo Global – dẫn đầu. Trong những cuộc họp sau này, Harris thường ngồi gần Jerry Jones – biểu tượng quyền lực mà Snyder từng muốn bắt chước nhưng không bao giờ đạt tới.
Cỗ máy sinh lợi 23 tỷ USD
Vượt lên mọi ồn ào chính trị hay mâu thuẫn cá nhân, NFL vẫn vận hành như một bộ máy tài chính khổng lồ. Mỗi năm, giải đấu thu về hơn 23 tỷ USD từ bản quyền truyền hình, tài trợ và vé – con số khiến các giải thể thao khác phải thán phục. Các quyết định trong phòng họp, dù có vẻ cá nhân hóa, đều hướng về mục tiêu duy nhất: giữ NFL ở vị thế “đế chế giải trí số một” của nước Mỹ.
Mỗi cuộc họp thường bắt đầu bằng các báo cáo tài chính, sau đó là cập nhật về chiến dịch quảng bá, công nghệ phát sóng, các dự án xây sân và cả chương trình biểu diễn Super Bowl. Dù Tổng thống Trump không bao giờ có tên trong chương trình nghị sự, nhưng những phát ngôn hay chính sách– từ thuế cho tới quy định truyền thông – vẫn len lỏi trong mọi bàn thảo.
Ở cấp độ cá nhân, những người đàn ông quanh bàn họp ấy vừa là đối thủ, vừa là đối tác. Họ cười, bắt tay, rồi ngay sau đó tranh cãi nảy lửa về doanh thu chia sẻ hay hợp đồng tài trợ. Nhiều người ví von: “Nếu muốn hiểu quyền lực ở Mỹ hoạt động thế nào, hãy quan sát NFL – nơi các tỷ phú vừa thi đấu, vừa cùng nhau kiếm tiền.”
shared via nytimes,
