Hành trình đi tìm hạt đậu phộng hoàn hảo: Khi một viên M&M khơi mào cuộc cách mạng nông nghiệp
07/08/25
 |
| David và Soraya Bertioli điều hành một chuỗi nhà kính, khu vực thử nghiệm và không gian nghiên cứu tại một góc khuôn viên trường Đại học Georgia có tên là Phòng thí nghiệm Đậu phộng hoang dã. Ảnh: Rinne Allen |
Từ khủng hoảng chất lượng đến yêu cầu hoàn mỹ
Đầu những năm 2000, trụ sở của tập đoàn Mars tại McLean, Virginia liên tục nhận được khiếu nại từ khách hàng: hạt đậu phộng trong kẹo M&M có mùi ôi, vị hôi và không còn giòn. Số lượng phàn nàn vượt xa cả các sản phẩm Snickers, Twix và thậm chí cả dòng thức ăn cho thú cưng của hãng.
Mars – tập đoàn bánh kẹo lớn nhất thế giới, nơi xem đậu phộng là “thành phần anh hùng” – lập tức bắt tay vào hành trình tìm kiếm hạt đậu phộng lý tưởng cho sản phẩm của mình.
Các nhà nghiên cứu phát hiện một đột biến gen giúp tạo ra loại đậu phộng giàu chất béo không bão hòa đơn (giống như trong dầu ô liu), giúp tăng thời hạn bảo quản và có lợi cho sức khỏe. Nhưng chừng đó vẫn chưa đủ với Mars. Họ muốn một hạt đậu:
- Tròn đều và cân đối.
- Có vị ngọt nhẹ, hậu vị rang đậm.
- Luôn giòn dù bọc trong socola.
- Vỏ ngoài vừa đủ đắng để cân bằng vị ngọt.
- Dễ trồng tại các bang miền Nam Mỹ và thuyết phục được nông dân chuyển đổi giống.
Georgia-09B: Hạt đậu phộng “theo yêu cầu” của Mars
Đội ngũ tại Đại học Georgia đã cho ra đời giống đậu runner Georgia-09B – thỏa mãn mọi yêu cầu từ Mars. Đến năm 2017, toàn bộ đậu phộng trong M&M đều là loại giàu oleic acid, phần lớn trong số đó thuộc giống Georgia-09B.
“Kể từ đó, khiếu nại của khách hàng giảm hơn 90%,” bà Peggy Tsatsos – trưởng nhóm nghiên cứu khoa học đậu phộng của Mars – cho biết.
Khi khí hậu thay đổi, đậu phộng cũng phải tiến hóa
Nhưng rồi một thử thách mới xuất hiện: biến đổi khí hậu khiến sâu bệnh và nấm mốc hoành hành, đe dọa toàn bộ chuỗi cung ứng đậu phộng toàn cầu.
Với khoản đầu tư 3,5 triệu USD từ Mars, nhóm nghiên cứu tại “Wild Peanut Lab” – phòng thí nghiệm giống đậu hoang tại Đại học Georgia – bắt đầu nhiệm vụ mới: phát triển giống đậu siêu chống chịu, bảo vệ nguồn nguyên liệu cốt lõi của hãng.
“Chúng tôi đã hài lòng với hương vị, nhưng giờ là cuộc đua đảm bảo sản lượng,” Amanda Davies – Giám đốc R&D, thu mua và phát triển bền vững của Mars Snacking – chia sẻ. “Khoảng 30% đậu phộng bị hỏng từ khi trong vỏ đến khi đưa vào sản xuất, và tỷ lệ này đang tăng.”
Mars hiện tiêu thụ hơn 300 triệu pound đậu phộng/năm – tương đương trọng lượng của 350 chiếc Boeing 747. Snickers cần đến 16 nửa hạt đậu không vỏ cho mỗi thanh tiêu chuẩn. Tuy nhiên, chỉ khoảng 1% lượng đậu toàn cầu đủ tiêu chuẩn để đưa vào viên M&M.
Wild Peanut Lab và cuộc chơi gen học
Tại phòng thí nghiệm đậu hoang, nhiệm vụ là tạo ra những giống đậu gần như miễn nhiễm với các rủi ro thiên nhiên: nấm, sâu, hạn hán.
Một trong những thành tựu sớm nhất là giống đậu có khả năng phát triển tại các cánh đồng nhiễm tuyến trùng – loại giun có thể phá hoại hơn một nửa năng suất.
Tác động của nghiên cứu không dừng ở Mỹ. Tại Senegal, giống đậu mới không chỉ chống bệnh mà còn tạo ra nhiều lá xanh hơn – nguồn thức ăn cho gia súc sau khi thu hoạch hạt. Với nông dân nhỏ, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, điều này có thể tăng gấp đôi sản lượng.
“Hiện nay chúng ta cần nhiều đậu phộng hơn, và châu Phi là nguồn cung lớn,” bà Tsatsos nhận định.
Mars cũng hỗ trợ các dự án tại Brazil, Trung Quốc, Nicaragua… Mỗi nơi có đặc thù khí hậu, đất đai, tập quán canh tác riêng, nhưng tất cả đều được hưởng lợi từ giống đậu siêu bền được phát triển tại Georgia.
Bí mật nằm ở giống đậu phộng hoang
Chìa khóa thành công là các giống đậu phộng hoang – nhỏ, năng suất thấp, thường bị xem là cỏ dại – nhưng sở hữu bộ gen siêu việt.
Năm 2019, liên minh nghiên cứu quốc tế do Đại học Georgia dẫn đầu, với tài trợ từ Mars, đã giải mã toàn bộ hệ gen đậu phộng – một trong những hệ gen phức tạp nhất giới thực vật. Điều này cho phép các nhà khoa học định vị chính xác gen liên quan đến hương vị, khả năng chịu hạn hay hàm lượng axit oleic.
Hai người tiên phong trong hành trình này là cặp vợ chồng David và Soraya Bertioli – các nhà di truyền học chuyển từ Brazil sang Georgia năm 2013 để lập phòng thí nghiệm.
Họ lần theo dấu vết giống đậu được một bác sĩ quân y thu thập tại Bolivia năm 1934 và phát hiện rằng bộ gen kháng bệnh từ giống đậu “X” này đã lan rộng ra 251 giống đậu đang được trồng tại 29 quốc gia.
“Đậu phộng hoang nhỏ, xấu, chẳng ai quan tâm. Nhưng gen của chúng giống như vaccine – cực kỳ quý giá,” Soraya Bertioli nói.
Mở nguồn nghiên cứu – triết lý khác biệt của Mars
Mars, một trong những công ty tư nhân lớn nhất nước Mỹ, chọn hướng tiếp cận rất khác: dữ liệu nghiên cứu từ đậu phộng, cacao hay bạc hà đều không bị độc quyền. Bất kỳ ai – nông dân, viện nghiên cứu hay đối thủ – đều có thể sử dụng tự do, không bị ràng buộc bản quyền.
Theo bà Davies, đây là di sản tinh thần của Forrest Mars Sr. – người sáng lập M&M – với triết lý “mutuality”: thành công của Mars phải mang lại lợi ích cho cộng đồng.
Mars hiện có doanh thu gần 50 tỷ USD (năm 2024) và tiếp tục đầu tư mạnh vào nghiên cứu nông nghiệp – không chỉ vì lợi ích riêng, mà vì mục tiêu bền vững toàn ngành.
“Viết một tấm séc lớn thì dễ. Nhưng để tìm ra hạt đậu hoàn hảo, cần kiên nhẫn, trí tuệ và một niềm tin vững vàng, rằng: không phải ngẫu nhiên mà thành công đến – nó phải được gieo trồng” – bà Davies chia sẻ.
shared via nytimes,
