Thế hệ startup AI-native: Tinh gọn, tốc độ, và định hình lại luật chơi
14/05/25
Nếu Amazon được thành lập ngày nay, có lẽ đội ngũ đầu tiên của họ không cần hàng trăm nhân sự như trước. Thay vào đó, chỉ cần một nhóm nhỏ “thạo AI” là đủ để khởi động cỗ máy thương mại điện tử toàn cầu – nhờ sức mạnh của các công cụ tự động hóa, lên lịch, dịch vụ khách hàng hay tạo mẫu sản phẩm.
Câu hỏi này đang dẫn đến một làn sóng startup mới: AI-native – các công ty được xây dựng từ đầu với trí tuệ nhân tạo không chỉ tích hợp trong sản phẩm mà còn ăn sâu vào vận hành, cấu trúc đội ngũ và triết lý phát triển. Đây là mô hình startup thế hệ mới, nơi tốc độ, sự tinh gọn và khả năng tận dụng AI đến tối đa trở thành lợi thế cạnh tranh cốt lõi.
Theo Jared Spataro – Giám đốc tiếp thị AI tại Microsoft – các startup AI-native không chỉ dùng AI để tối ưu một vài công đoạn, mà tư duy toàn bộ quy trình xoay quanh AI: “Họ lùi lại, hỏi rằng đâu là đầu vào, đầu ra của công ty, và nếu AI ở trung tâm thì điều gì sẽ khác biệt?”
Nhỏ nhưng mạnh: đội ngũ siêu tinh gọn nhờ AI
- Daydream, một startup thời trang ứng dụng AI, chỉ có vài chục nhân viên. Đồng sáng lập Dan Cary – cựu nhân sự kỳ cựu của Google – cho biết nếu khởi nghiệp ý tưởng này 3–4 năm trước, họ sẽ cần nhiều gấp đôi, gấp ba nhân sự.
- Lex, nền tảng trợ lý viết lách bằng AI cho nhà văn và học giả, vận hành với chỉ 3 nhân sự. Nhà sáng lập Nathan Baschez thậm chí muốn giữ nguyên quy mô này: “Nhóm nhỏ giúp gắn kết, trao đổi dễ, động lực cao. Quan trọng là ‘đúng người’ chứ không phải ‘đông người’.”
- Sailplane, một startup chuyên xây dựng các AI agent cho kỹ sư AI, hiện có 6 nhân viên, và đặt mục tiêu cả năm không quá 10 người.
Tại các công ty này, AI không chỉ thay thế các tác vụ mà còn “gộp” nhiều vai trò lại thành một. Ví dụ, ở Daydream, quản lý sản phẩm – dù không có kỹ năng kỹ thuật – vẫn có thể dùng trợ lý mã hóa AI để tự tạo nguyên mẫu. Không cần chờ kỹ sư hay designer nữa. Điều này giải phóng sáng tạo và tăng tốc gấp nhiều lần.
Cary tiết lộ: “Chúng tôi thường thử nghiệm 15–20 ý tưởng cùng lúc, thay vì từng cái một. AI giúp bạn phát hiện sai lầm nhanh và tìm ra hướng đi đúng nhanh hơn.”
Khác chatbot thông thường chỉ hỗ trợ một bước (viết email, trả lời câu hỏi), AI agent thực hiện nhiệm vụ đa bước, như:
- Soạn email
- Gửi email
- Ghi lại phản hồi
- Lên lịch cuộc gọi dịch vụ
Tại Sailplane, lịch làm việc của CEO Sam Ramji hoàn toàn do AI agent quản lý, từ phong cách giao tiếp đến thời điểm sắp xếp lịch. Ramji tham vọng phát triển AI agent cho mọi lĩnh vực mà giải pháp hiện có chưa đủ tốt.
Khi mọi người đang bàn về “tăng trưởng thần tốc”, các startup AI-native đi theo cách riêng: tăng tốc mà không phình to. Nhờ AI, nhà sáng lập có thể tập trung vào sản phẩm thay vì quản lý nhân sự.
Baschez (Lex) tiết lộ anh dành 70% thời gian cho công việc kỹ thuật – điều gần như bất khả thi nếu công ty có thêm vài chục nhân viên. Anh ví các tập đoàn lớn như “những con vật nuôi công nghiệp, tăng trưởng nhanh nhưng không tự nhiên, dễ sinh vấn đề”.
Shortwave, một startup phát triển công cụ quản lý email bằng AI, đã giảm từ 15 xuống 6 nhân viên, loại bỏ những người không sử dụng AI hiệu quả. CEO Andrew Lee không ngại tuyển ít người, vì anh tin rằng: “Lợi thế cạnh tranh của chúng tôi là tốc độ.”
Lee nhấn mạnh mục tiêu: tối ưu đội ngũ với số ít người đa năng, dùng AI để thay thế các tầng quản lý trung gian, từ đó đưa sản phẩm ra thị trường nhanh nhất có thể.
Mô hình AI-native tạo ra một xu hướng tuyển dụng mới: tập trung vào những “generalists” – người đa nhiệm, hiểu tổng thể sản phẩm. Khi AI đã lo phần “chuyên môn sâu”, doanh nghiệp cần con người linh hoạt, có tư duy hệ thống và… biết dùng AI.
Không cần giỏi kỹ thuật, nhưng thành thạo AI là kỹ năng bắt buộc. Spataro từ Microsoft nói: “Đây không còn là lựa chọn. Nếu bạn không dùng AI hiệu quả, bạn sẽ bị thay thế – bởi người hoặc bởi AI.”
shared via Bloomberg,
