Toyota và cơn đau đầu mang tên Trump - Khi kỳ vọng hóa thành rủi ro thuế quan
25/03/25
 |
| Akio Toyoda, chủ tịch Toyota, năm 2021. Công ty đã quyên góp 1 triệu đô la cho lễ nhậm chức của Tổng thống Trump vào tháng 1. Ảnh: Kiyoshi Ota/Bloomberg |
Trong những tháng đầu của nhiệm kỳ Tổng thống Trump, các hãng xe Nhật, đặc biệt là Toyota, từng lạc quan cho rằng một chính quyền mới có thể mang lại lợi ích lớn cho họ. Với chiến dịch tranh cử tập trung vào việc đảo ngược các chính sách thúc đẩy chuyển đổi sang xe điện, Tổng thống Trump dường như là một đồng minh tự nhiên của các nhà sản xuất xe chạy xăng và hybrid như Toyota.
Toyota không ngần ngại thể hiện thiện chí: đóng góp 1 triệu USD cho lễ nhậm chức của Trump, tung ra kế hoạch đầu tư 10 tỷ USD vào Mỹ, và tạo dựng hình ảnh tích cực với chính quyền mới. Lãnh đạo Toyota Bắc Mỹ thời điểm đó còn tự tin rằng họ đã “giữ vững vị thế” trong thời Biden và đang có thêm nhiều “chính trị gia đồng quan điểm” trong các vị trí quyền lực.
Tuy nhiên, sự lạc quan ấy đang nhanh chóng bị thay thế bằng sự lo lắng – khi ông Trump tái xuất chính trường với những lời hứa áp đặt các mức thuế “có đi có lại” đối với các quốc gia có thặng dư thương mại lớn với Mỹ, mà Nhật Bản là một trong những cái tên hàng đầu.
Tháng 2, chính quyền Trump ký sắc lệnh áp thuế 25% với hàng hóa từ Mexico và Canada – nơi Toyota và nhiều hãng xe Nhật khác đặt nhà máy lắp ráp phục vụ thị trường Mỹ. Đến tháng 4, thêm một loạt thuế quan mới đe dọa đánh mạnh vào ô tô nhập khẩu, đặc biệt là từ Nhật Bản.
Tác động từ thuế quan đối với nền kinh tế Nhật Bản có thể rất nghiêm trọng. Nomura Research ước tính mức thuế 25% sẽ làm giảm 0,2% GDP trong năm nay – tương đương 40% mức tăng trưởng tiềm năng, trong bối cảnh nền kinh tế vốn đã yếu vì lạm phát.
Toyota hiện sản xuất khoảng 1 triệu trong số 2,3 triệu xe bán ra tại Mỹ ngay ngoài biên giới Hoa Kỳ. Những khoản thuế mới sẽ làm tăng chi phí nhập khẩu, ảnh hưởng trực tiếp tới biên lợi nhuận của công ty, đồng thời làm tăng giá bán, ảnh hưởng tới sức mua của người tiêu dùng Mỹ.
Một số đại lý ô tô tại Mỹ đã cảm nhận rõ cơn gió ngược này. Adam Lee – chủ tịch chuỗi Lee Auto Malls tại Maine – cho biết tháng 2 vừa qua là tháng tệ nhất về lợi nhuận của họ kể từ năm 2009. “Người ta không mua xe khi thế giới rơi vào hỗn loạn,” ông nói.
 |
| Cựu Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe với Tổng thống Trump năm 2018. Ngay sau khi ông Trump đắc cử lần đầu, Toyota cho biết sẽ đầu tư 10 tỷ đô la vào Mỹ. Ảnh: Tom Brenner/The New York Times |
Trên thực tế, Toyota đã từng hy vọng chính quyền Trump sẽ giúp họ “câu giờ” trong cuộc đua xe điện – lĩnh vực mà họ vốn đi sau các đối thủ như Tesla. Hãng giữ vững chiến lược hybrid, cho rằng xe điện thuần túy vẫn còn quá đắt đỏ và hạ tầng sạc chưa sẵn sàng.
Toyota thậm chí đã vận động hành lang chống lại các tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt của thời Biden và hỗ trợ các chính trị gia phản đối việc bắt buộc bán xe điện. Mạng lưới đại lý của hãng cũng được huy động để truyền tải thông điệp này đến các nhà lập pháp.
Tuy nhiên, những nỗ lực ấy đến nay vẫn chưa mang lại kết quả cụ thể. Các nhóm vận động đang gặp khó khăn khi phải trả lời câu hỏi quen thuộc từ phía chính quyền: Có khoản đầu tư mới nào sắp được công bố không? Họ thừa nhận hiện không có dự án lớn nào để “làm quà”.
Theo Michael Robinet từ S&P Global Mobility, phần lớn các hãng xe Nhật hiện không có công suất dư thừa ở Mỹ. Muốn mở rộng, họ sẽ phải xây dựng nhà máy mới – một quyết định tốn kém và cần nhiều năm để triển khai. Trong bối cảnh môi trường thương mại bấp bênh, không hãng nào sẵn sàng “xuống tiền” cho những dự án nhiều con số 0 mà chưa thấy được khả năng sinh lời chắc chắn.
Sau hơn 70 năm đầu tư vào Mỹ với tổng giá trị hơn 50 tỷ USD, Toyota vẫn kiên định với triết lý “sản xuất tại nơi bán và mua tại nơi sản xuất.” Tuy nhiên, để trụ vững trong thời kỳ mới – khi thuế quan có thể đảo ngược cả chuỗi giá trị – triết lý đó đang đứng trước thử thách lớn.
shared via nytimes,
