Đế chế UnitedHealth: Từ tượng đài doanh nghiệp tới cơn bão chỉ trích
29/07/25
 |
| nguồn: Richard Drew/ Associated Press |
Sự trỗi dậy của gã khổng lồ chăm sóc sức khỏe
Trong vòng 15 năm qua, UnitedHealth Group đã phát triển thành một trong những tập đoàn y tế lớn nhất nước Mỹ, sở hữu giá trị vốn hóa thị trường nằm trong nhóm dẫn đầu Phố Wall. Doanh thu khổng lồ lên đến 400 tỷ USD, giúp tập đoàn trở thành “con Leviathan” – biểu tượng cho sức mạnh và khả năng thống trị thị trường. UnitedHealth quản lý mạng lưới bảo hiểm y tế lớn nhất quốc gia thông qua UnitedHealthcare, đồng thời cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe qua công ty con Optum với hơn 135.000 bác sĩ và chuyên gia y tế.
Ngoài ra, Optum Rx – bộ phận quản lý dược phẩm phục vụ 62 triệu người. Hệ thống còn bao gồm Change Healthcare, đơn vị xử lý hơn 1/3 các yêu cầu thanh toán y tế trên toàn nước Mỹ, kết nối các nhà thuốc, bác sĩ, bệnh viện và đơn vị bảo hiểm. Với cấu trúc sở hữu đồng thời cả bên trả tiền (payer) và bên cung cấp dịch vụ (provider), UnitedHealth kiểm soát toàn bộ chuỗi giá trị của ngành y tế.
Sóng gió ập đến: Từ vụ tấn công mạng đến khủng hoảng truyền thông
Trong hai năm qua, mọi thứ đã thay đổi. UnitedHealth phải đối mặt với chuỗi biến cố liên tiếp:
- Một vụ tấn công mạng quy mô lớn làm tê liệt hệ thống thanh toán y tế của Mỹ và khiến dữ liệu cá nhân của 190 triệu người bị rò rỉ.
- Các cuộc điều tra liên bang, trong đó có cuộc điều tra hình sự nhắm vào hoạt động Medicare của công ty.
- Vụ giết người gây rúng động liên quan đến một giám đốc điều hành cấp cao.
- Khủng hoảng truyền thông kéo dài, lợi nhuận sụt giảm và giá cổ phiếu lao dốc.
Tháng 5, trước sức ép lớn từ công chúng và giới đầu tư, CEO Andrew Witty đã từ chức. Thay vào đó, công ty mời cựu CEO Stephen Hemsley, 73 tuổi, quay lại “giải cứu” UnitedHealth với thỏa thuận trị giá 60 triệu USD trong cổ phiếu. Hemsley cam kết sẽ rà soát toàn bộ hoạt động vận hành và trình bày kết quả tài chính mới nhất trong cuộc họp tới.
Chiến lược của ông vẫn không thay đổi: tận dụng quy mô khổng lồ để duy trì lợi nhuận ổn định từ danh mục kinh doanh đa dạng. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là liệu ông có thể khôi phục niềm tin đã đánh mất không, khi mà công chúng ngày càng hoài nghi về khả năng cung cấp dịch vụ y tế chất lượng với chi phí thấp từ một siêu tập đoàn lợi nhuận như UnitedHealth.
Mô hình kinh doanh gây tranh cãi
Giáo sư James C. Robinson từ Đại học California, Berkeley nhận định rằng UnitedHealth chỉ đang “theo sát diễn biến ngành y tế”, từ bệnh viện chuyển sang phòng khám rồi tới chăm sóc tại nhà, và tập đoàn đang cố gắng tích hợp toàn bộ quy trình đó để tạo ra lợi nhuận. Nhưng ông cũng nhấn mạnh: “Họ đi xa và nhanh hơn bất kỳ ai.”
Đối với nhiều người Mỹ, UnitedHealth đại diện cho mọi thứ đang sai lệch trong hệ thống y tế: sự rối rắm, quan liêu, và ưu tiên tối đa hóa lợi nhuận hơn là chăm sóc bệnh nhân. Nhà phân tích Jeff Goldsmith ví von tình trạng hiện tại như “cuộc phản kháng quản lý y tế 2.0”, tương tự giai đoạn thập niên 1990 khi các công ty bảo hiểm bắt buộc bệnh nhân phải xin phép mới được gặp bác sĩ chuyên khoa hoặc buộc sản phụ rời bệnh viện chỉ sau 24 giờ sinh con.
UnitedHealth phản bác rằng quyết định y tế luôn do bệnh nhân và bác sĩ đưa ra, còn công ty chỉ xác định liệu dịch vụ đó có phù hợp với điều kiện hợp đồng bảo hiểm và tiêu chí lâm sàng hay không.
Cuộc điều tra liên bang và mối lo ngại với Medicare Advantage
Một trong những mảng kinh doanh quan trọng nhất của UnitedHealth là chương trình Medicare Advantage – cung cấp các gói bảo hiểm tư nhân thay thế cho chương trình Medicare truyền thống của chính phủ. Hơn 33 triệu người Mỹ đang sử dụng Medicare Advantage, trong đó UnitedHealth chiếm thị phần lớn nhất. Nhờ ưu đãi như kiểm tra răng miệng và tập gym miễn phí, nhiều người chuyển từ Medicare truyền thống sang gói này.
Tuy nhiên, các cơ quan quản lý đang mạnh tay kiểm soát những hành vi tăng lợi nhuận không minh bạch, như việc chẩn đoán quá mức để nhận thêm chi trả từ chính phủ. UnitedHealth gần đây thừa nhận rằng họ đã “chủ động” liên hệ với Bộ Tư pháp và đang hợp tác cung cấp thông tin trong các cuộc điều tra dân sự và hình sự liên quan đến hoạt động Medicare.
Theo Wall Street Journal, Bộ Tư pháp đang điều tra khả năng gian lận trong việc khai báo mã bệnh và đã chính thức tham gia vụ kiện của người tố giác nội bộ từ năm 2011, cáo buộc UnitedHealth khai khống chi phí để trục lợi từ ngân sách liên bang. Vụ kiện có thể sẽ được đưa ra xét xử trong năm nay.
Dù công ty khẳng định “tin tưởng hoàn toàn vào tính minh bạch và tuân thủ”, các nhà hoạch định chính sách lại cho rằng Medicare Advantage đang bị chi trả vượt mức, phần lớn do các kỹ thuật khai báo mã bệnh của các công ty như UnitedHealth. Giáo sư Richard Kronick từ Đại học California San Diego cho biết UnitedHealth là một trong những doanh nghiệp tích cực nhất trong việc “tăng cường mã bệnh” để nhận thêm ngân sách chính phủ.
Dù chính quyền Biden đã siết chặt các mã chẩn đoán, chính quyền Trump vẫn giữ nguyên quy định này nhưng tăng mức chi cho năm 2026, làm dịu đi phần nào tác động tài chính.
Tăng tăng trưởng bằng mua lại gặp trở ngại
Tham vọng mở rộng thông qua thâu tóm cũng bị cản trở. Bộ Tư pháp vẫn chưa thông qua đề xuất mua lại Amedisys – công ty chăm sóc sức khỏe tại nhà – dù thương vụ này được công bố từ hai năm trước. Trước đó, nỗ lực thâu tóm Change Healthcare năm 2022 cũng bị cơ quan này phản đối. Dù vậy, UnitedHealth vẫn kỳ vọng thương vụ Amedisys sẽ được chấp thuận.
Một phần trong các cuộc điều tra của Bộ Tư pháp tập trung vào khả năng lũng đoạn thị trường từ quy mô khổng lồ của tập đoàn này.
Cái chết gây chấn động và cơn thịnh nộ từ bệnh nhân
Vụ sát hại ông Brian Thompson – CEO của mảng bảo hiểm vào tháng 12/2024 đã làm bùng phát làn sóng phẫn nộ từ bệnh nhân và bác sĩ, vốn đã âm ỉ từ lâu. Họ tố cáo UnitedHealth có chiến lược trì hoãn, từ chối chi trả để làm khó người bệnh. Nhiều người cho rằng công ty sử dụng các biện pháp phức tạp, không minh bạch nhằm ép bệnh nhân bỏ cuộc.
Đặc biệt, UnitedHealthcare bị chỉ trích dữ dội về việc hạn chế chi trả cho điều trị sức khỏe tâm thần. Bà Toby Turlay ở bang Washington từng chi hàng chục nghìn USD để chữa bệnh cho con khi bảo hiểm từ chối chi trả, trong khi công ty đưa ra thông tin không rõ ràng.
Không chỉ vậy, công ty còn bị kiện vì sử dụng trí tuệ nhân tạo để từ chối thanh toán chi phí cho bệnh nhân Medicare Advantage. UnitedHealth phủ nhận, cho rằng AI không có vai trò trong các quyết định từ chối, và phần lớn các yêu cầu chăm sóc đều được chấp thuận. Tuy nhiên, các vụ kiện vẫn đang diễn ra tại tòa án liên bang.
Một vụ kiện đáng chú ý khác đến từ bà Kate Weissman, bệnh nhân ung thư cổ tử cung. UnitedHealthcare từ chối thanh toán 95.000 USD cho liệu pháp proton beam – phương pháp điều trị bằng bức xạ hiện đại. Bà Weissman buộc phải sử dụng tiền tiết kiệm của gia đình và đã thắng kiện vào năm 2019. Vụ việc dẫn đến một thỏa thuận dàn xếp trị giá 6,75 triệu USD vào mùa xuân năm nay, trong đó UnitedHealth cam kết chi trả cho liệu pháp này với một số nhóm bệnh nhân nhất định.
Bài toán vĩ mô: Lời hứa giá rẻ và hiệu quả có trở thành hiện thực?
UnitedHealth vẫn tuyên bố mô hình tích hợp “payer + provider” giúp chăm sóc bệnh nhân hiệu quả hơn và giảm chi phí. Tuy nhiên, trong suốt một thập kỷ, lời hứa đó chưa được hiện thực hóa. Theo một số ước tính, Medicare Advantage thậm chí còn đắt hơn chương trình Medicare truyền thống đối với chính phủ liên bang. Chi phí bảo hiểm trung bình cho một hộ gia đình do doanh nghiệp chi trả đã tăng từ 17.000 USD (năm 2014) lên 25.000 USD hiện nay, trong khi tuổi thọ trung bình tại Mỹ lại thấp hơn so với các quốc gia phát triển tương tự.
Công ty viện dẫn một nghiên cứu gần đây cho thấy bệnh nhân Medicare Advantage nhập viện và đến phòng cấp cứu ít hơn. Nhưng nhiều nghiên cứu khác lại đưa ra kết luận trái ngược. Giáo sư Martin Gaynor từ Đại học Carnegie Mellon đánh giá chiến lược của UnitedHealth “đã không mang lại hiệu quả như mong đợi.”
Trong một bài viết trên tạp chí JAMA, Gaynor cùng ông Jonathan Kanter – cựu lãnh đạo cơ quan chống độc quyền thuộc Bộ Tư pháp – cảnh báo về mối nguy từ các tập đoàn y tế khổng lồ như UnitedHealth. Họ cho rằng sự trỗi dậy của các “nền tảng chăm sóc sức khỏe toàn diện” đang làm trầm trọng thêm vấn đề độc quyền trong hệ thống y tế Mỹ.
shared via nytimes,
