“Con cái thuê ngoài” – Lời giải tạm thời cho nỗi cô đơn của người già Trung Quốc
06/10/25
Khi tỷ lệ người cao tuổi sống một mình tại Trung Quốc ngày càng tăng, một thị trường mới mang tên “con cái thuê ngoài” đang âm thầm nở rộ. Đây là dịch vụ cho phép người lạ được thuê để chăm sóc và bầu bạn cùng người già – một mô hình vừa gây xúc động, vừa dấy lên những lo ngại về pháp lý và đạo đức.
Sự trỗi dậy của một thị trường lạ lùng
Theo thống kê chính thức, tính đến cuối năm 2024, Trung Quốc có hơn 310 triệu người từ 60 tuổi trở lên. Trong số đó, hơn một nửa hiện sống tách biệt khỏi con cái, và ở một số đô thị lớn hay vùng nông thôn, tỷ lệ này vượt 70%. Cô đơn, bệnh tật và nhu cầu được chăm sóc khiến một bộ phận người già tìm đến các “con cái thuê ngoài” – những người sẵn sàng đóng vai con cháu để đồng hành, giúp đỡ trong sinh hoạt hàng ngày.
Trên các nền tảng mạng xã hội và ứng dụng thương mại điện tử như Xianyu – chợ đồ cũ trực tuyến thuộc Alibaba – chỉ cần gõ cụm từ “外包子女” (tạm dịch: con cái thuê ngoài), người dùng có thể thấy hàng chục lời rao. Một số người hứa hẹn “đóng vai con tạm thời”, chăm sóc tại nhà hoặc cùng đi bệnh viện; số khác, như một nhân viên an ninh 35 tuổi sở hữu xe riêng, quảng bá dịch vụ “đưa đón và hỗ trợ đặc biệt cho người cao tuổi”.
Giá thuê cho những “đứa con” này dao động từ 200 đến 500 nhân dân tệ (khoảng 28–70 USD) cho các công việc như đi chợ, nấu ăn, dọn dẹp hay đưa người già đi khám bệnh. Một số hợp đồng đặc biệt có thể lên tới hơn 1.000 nhân dân tệ, tùy theo yêu cầu và thời gian.
Khi lòng hiếu thảo được “thuê ngoài”
Ở thành phố Đại Liên (tỉnh Liêu Ninh, đông bắc Trung Quốc), một nhóm có tên “Con cái thuê ngoài” được thành lập bởi chín người bạn. Người sáng lập – dùng biệt danh Bành Lỗi (Peng Lei) – cho biết nhóm này ban đầu chỉ nhận lời giúp đỡ người quen, nhưng sau khi quay video về chuyến thăm viện dưỡng lão và đăng lên mạng vào tháng 7, họ bất ngờ “gây bão” truyền thông.
Chỉ sau hai tháng, nhóm đã có hơn 1.000 thành viên, mở thêm chi nhánh ở nhiều tỉnh khác, theo tờ Legal Daily – cơ quan báo chí thuộc nhà nước Trung Quốc.
Bành cho biết hầu hết khách hàng tìm đến nhóm thông qua mạng xã hội hoặc giới thiệu từ người quen, đa phần là con cái đang sống xa và muốn có người thay mình chăm sóc cha mẹ. Trước mỗi lần làm việc, nhóm đều ký giấy ủy quyền để đảm bảo tính hợp pháp, sau đó thu phí và chia hoa hồng dựa trên loại hình dịch vụ.
“Những người con này không thiếu lòng hiếu thảo,” Bành nói, “chỉ là họ bị giới hạn bởi hoàn cảnh thực tế.”
Câu nói này nhanh chóng trở thành tâm điểm tranh luận trên mạng xã hội Weibo – nơi hàng triệu người chia sẻ quan điểm trái chiều: có người coi đây là “lối thoát nhân văn” cho vấn đề dân số già, nhưng cũng không ít người cho rằng đây là sự thương mại hóa tình thân – một dấu hiệu cho thấy xã hội đang xa cách hơn bao giờ hết.
Ranh giới mong manh giữa chăm sóc và rủi ro pháp lý
Các chuyên gia luật học cảnh báo sự bùng nổ của dịch vụ “con cái thuê ngoài” diễn ra trong vùng xám pháp lý. Triệu Kính Vũ (Zhao Jingwu), phó giáo sư luật tại Đại học Bắc Hàng (Beihang University), nói việc thiếu khung pháp lý rõ ràng có thể dẫn đến các rủi ro như lừa đảo tài sản, xung đột thừa kế hoặc tranh chấp pháp lý.
“Nếu người cao tuổi vì lòng biết ơn mà tặng quà hoặc lập di chúc cho người chăm sóc, điều đó có thể gây mâu thuẫn với con cái ruột,” ông nói trên Legal Daily. Triệu nhấn mạnh nhà chức trách cần sớm can thiệp, thiết lập quy định và chính sách hỗ trợ để ngành này phát triển lành mạnh, thay vì để tự phát như hiện nay.
Theo ông, mô hình này nếu được quản lý đúng cách có thể trở thành một phần của hệ thống chăm sóc người già quốc gia, giúp lấp đầy khoảng trống khi các viện dưỡng lão và dịch vụ xã hội công cộng chưa đáp ứng đủ nhu cầu. Triệu đề xuất nên phân loại dịch vụ: những người không có chuyên môn y tế chỉ được cung cấp dịch vụ bầu bạn, trong khi những người có chứng chỉ hoặc đào tạo chuyên môn có thể được phép chăm sóc sức khỏe cơ bản.
Bức tranh phản chiếu thực tại già hóa của Trung Quốc
“Con cái thuê ngoài” không chỉ là hiện tượng xã hội lạ lùng – mà là tấm gương phản chiếu tốc độ già hóa và sự thay đổi cấu trúc gia đình ở Trung Quốc. Với tỷ lệ sinh thấp và xu hướng đô thị hóa nhanh, ngày càng nhiều người trẻ rời quê để làm việc ở các thành phố lớn, bỏ lại cha mẹ già ở nông thôn hoặc những khu dân cư cũ kỹ.
Sự phát triển công nghệ, đặc biệt là các nền tảng số kiểu C2C (consumer-to-consumer), đã biến lòng hiếu thảo thành một dịch vụ có thể giao dịch được. Dù gây tranh cãi, nhưng ở góc độ kinh tế, đây là một thị trường tiềm năng – phản ánh sự dịch chuyển của tiêu dùng và nhu cầu xã hội trong kỷ nguyên hậu công nghiệp.
Tuy nhiên, câu hỏi lớn vẫn là: liệu sự quan tâm có thể được “thuê” bằng tiền? Khi các mối quan hệ gia đình ngày càng lỏng lẻo, “con cái thuê ngoài” có thể là sự cứu rỗi tạm thời cho những người cao tuổi cô đơn, nhưng cũng là lời cảnh báo về cái giá xã hội phải trả khi tình thân trở thành một dịch vụ có hóa đơn.
shared via sixthtone,
