Tại sao Tổng thống Trump theo đuổi cách tiếp cận "búa tạ" với thuế quan và các thỏa thuận thương mại toàn cầu?
21/02/25
Khi Tổng thống Donald Trump gia tăng căng thẳng về thuế quan đối với các đối tác thương mại quốc tế hàng đầu, lo ngại về những hậu quả không mong muốn đối với nền kinh tế Mỹ và thế giới ngày càng gia tăng.
“Đây là một cách tiếp cận 'búa tạ' trong đàm phán thương mại,” William George, giám đốc nghiên cứu tại ImportGenius, nhận xét.
Nhưng lời giải thích đơn giản nhất cho cách tiếp cận của Trump — từ áp thuế đối với các đối tác Bắc Mỹ như Canada và Mexico, có thể bắt đầu vào tháng tới, đến một cuộc chiến thuế quan có đi có lại rộng hơn trên toàn cầu — có thể tìm thấy trong những dữ liệu cơ bản nhất về cách hàng hóa lưu chuyển trên thế giới.
Mức thuế trung bình mà Mỹ áp dụng đối với thế giới là 2,71%. Trong khi đó, thế giới lại áp thuế đối với hàng hóa Mỹ trung bình ở mức 6,7%, theo dữ liệu từ Đài quan sát Độ phức tạp Kinh tế (OEC) và công ty phân tích dữ liệu Datawheel.
“Trung bình, thế giới áp thuế cao hơn hơn gấp đôi so với mức thuế mà Mỹ áp dụng đối với hàng nhập khẩu,” Gilberto Garcia-Vazquez, nhà kinh tế trưởng tại Datawheel, cho biết.
Tuy nhiên, Garcia-Vazquez cũng lưu ý rằng sự so sánh tổng thể này chưa phản ánh đầy đủ các chi tiết quan trọng. “Nhiều quốc gia áp thuế cao đáng kể đối với các sản phẩm như thực phẩm, quần áo, rượu và thuốc lá nhằm bảo vệ ngành công nghiệp trong nước hoặc điều chỉnh tiêu dùng. Những mức thuế mục tiêu này cho thấy vai trò chiến lược của chính sách thương mại trong thị trường toàn cầu,” ông nói.
Các quốc gia có mức thâm hụt thương mại lớn nhất với Mỹ
(Tính theo tỷ USD, đến tháng 12/2024)
Trung Quốc: -295,4
Mexico: -171,8
Việt Nam: -123,5
Ireland: -86,7
Đức: -84,8
Đài Loan: -73,9
Nhật Bản: -68,5
Hàn Quốc: -66
Canada: -63,3
Ấn Độ: -45,7
(Nguồn: Cục Điều tra Dân số Mỹ)
Theo dữ liệu từ OEC, mức thuế trung bình áp dụng đối với hàng xuất khẩu của Mỹ cho thấy Ấn Độ có mức thuế trung bình cao nhất, ở mức 17%, tiếp theo là Argentina (13,4%) và Hàn Quốc (12%). Trung Quốc, với mức thuế trung bình 7,5%, xếp thứ 23 toàn cầu.
Liên minh Châu Âu áp dụng mức thuế trung bình 1,6% đối với hàng xuất khẩu của Mỹ, trong khi Canada áp dụng mức thuế trung bình 2% và Mexico là 7%. Tuy nhiên, theo Hiệp định thương mại Bắc Mỹ hiện tại (USMCA), hầu hết các sản phẩm được giao dịch giữa ba quốc gia này đều được miễn thuế.
Ô tô, dược phẩm và chất bán dẫn
Trong cuộc họp báo tại Phòng Bầu dục vào tuần trước, Trump cho biết ông sẽ tiến hành áp thuế có đi có lại, có thể vào tháng 4 khi chính quyền hoàn tất việc đánh giá, bao gồm cả ngành ô tô, chất bán dẫn và dược phẩm. Trong tuần này, Trump tuyên bố sẽ áp thuế 25% đối với các ngành này để bắt đầu, sau đó có thể tăng mức thuế. Thuế quan đối với Canada và Mexico có thể bắt đầu vào tháng 3.
Amy Morgan, phó chủ tịch phụ trách tuân thủ thương mại của công ty nghiên cứu chuỗi cung ứng toàn cầu Altana, cho biết thuế quan của Trung Quốc đối với ô tô thường ở mức cao hơn, khoảng 15% trong lịch sử, nhưng gần đây đã giảm đối với một số loại xe nhất định.
Theo dữ liệu của UNCTAD, mức thuế ô tô của Đức và Ireland vào khoảng 10%, trong khi đó Trump muốn áp thuế 25% đối với ô tô nhập khẩu từ EU, cao hơn đáng kể so với mức "có đi có lại". Tuy nhiên, Garcia-Vazquez giải thích rằng “đây không phải là sự so sánh thuế suất đơn thuần. Chính quyền Trump đang tính cả thuế giá trị gia tăng (VAT) và các loại thuế địa phương khác vào mức thuế quan để đảm bảo một sân chơi bình đẳng.”
Ấn Độ có mức thuế ô tô cao nhất, từ 60%-125% tùy thuộc vào dung tích động cơ và giá trị xe. Mức thuế đối với xe máy có thể lên tới 100%, đây cũng là một trong những lĩnh vực mà Trump cho rằng Mỹ đang chịu thiệt thòi trong thương mại.
Đài Loan áp thuế từ 10%-30% đối với ô tô, tùy thuộc vào dung tích động cơ và loại xe. Việt Nam áp thuế khoảng 33% đối với ô tô.
Canada áp thuế nhập khẩu ô tô khoảng 6,1%, tùy theo thỏa thuận trong hiệp định USMCA mới nhất. Nhật Bản, Mexico và Hàn Quốc có mức thuế thấp hoặc không có thuế đối với ô tô.
Thuế đối với nông sản Mỹ
Nông nghiệp cũng sẽ đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến thương mại mới. Ấn Độ áp mức thuế cao nhất thế giới đối với ngô nhập khẩu từ Mỹ (53%), tiếp theo là Thái Lan (23%), quốc gia cũng có mức thuế ô tô cao (74%) và xe máy (60%).
Top 10 sản phẩm xuất khẩu của Mỹ bị áp thuế cao nhất trên toàn cầu (dựa trên tổng giá trị hàng hóa, theo dữ liệu từ OEC và Datawheel):
Gạo: 25%
Sữa: 25%
Thịt bò đông lạnh: 24%
Thịt bò: 24%
Thuốc lá chế biến: 22%
Thuốc lá cuộn: 21%
Đường thô: 19%
Thịt cừu: 19%
Thịt dê: 19%
Thịt gia cầm: 19%
Mỹ xuất khẩu khoảng 26% tổng lượng ngô của thế giới mỗi năm, trị giá khoảng 15 tỷ USD. Các chuyên gia thương mại cho biết, mức thuế cao đối với mặt hàng nông sản giá rẻ và phổ biến này có thể đặc biệt gây bất lợi cho các quốc gia đang phát triển. Hiện mức thuế trung bình đối với ngô Mỹ là 13%.
Hệ thống hải quan toàn cầu phức tạp
Các chuyên gia thương mại và hải quan cho biết hệ thống hải quan toàn cầu phức tạp sẽ chỉ làm gia tăng sự bất ổn mà các doanh nghiệp Mỹ phải đối mặt khi thế giới chuẩn bị phản ứng với các mức thuế có đi có lại từ Mỹ.
“Hệ thống mã hải quan toàn cầu rất rộng lớn,” George nói. “Hơn 98% hàng hóa được giao dịch quốc tế đều được phân loại trong hệ thống này,” ông nói, đề cập đến Hệ thống Mô tả và Mã hóa Hàng hóa Hài hòa (HS) do Tổ chức Hải quan Thế giới phát triển. “Có hơn 5.000 nhóm hàng hóa và hơn 200 quốc gia và nền kinh tế sử dụng hệ thống này,” ông nói thêm.
Biết được mức thuế mà các quốc gia áp dụng đối với hàng hóa Mỹ sẽ giúp các doanh nghiệp Mỹ có cơ sở để tính toán mức thuế có đi có lại đối với các sản phẩm mà họ nhập khẩu.
“Một điều chắc chắn là sẽ có rất nhiều biến động phía trước,” Morgan nhận định. “Các nhà nhập khẩu, nhà cung cấp dịch vụ hậu cần và cơ quan hải quan sẽ đối mặt với sự gián đoạn đáng kể khi điều chỉnh theo các mức thuế mới này,” bà nói thêm.
shared via cnbc,
