Trump áp thuế dồn dập châu Á – nhưng Philippines lại thấy cơ hội
10/04/25
 |
| Lao động rẻ hơn ở Philippines. Ở Trung Quốc, công nhân nhà máy có thể được trả khoảng 820 USD/tháng. Những công nhân đó có thể được trả 274 USD ở Philippines. |
Giữa cơn hoảng loạn lan rộng tại các nền kinh tế sản xuất châu Á sau đợt áp thuế mới của Tổng thống Trump, một quốc gia lại nhìn thấy cơ hội hiếm có: Philippines.
Trong khi các nhà máy ở Việt Nam, Thái Lan, Indonesia và Campuchia chật vật vì thuế nhập khẩu tăng vọt vào Mỹ, Philippines – nền kinh tế vốn dựa nhiều vào dịch vụ và nông nghiệp – lại bị ảnh hưởng nhẹ hơn. Thuế lên hàng hóa từ Philippines là 17%, thấp hơn nhiều so với mức 32% với Việt Nam hay 44% với Thái Lan. Điều này biến Philippines từ một "ẩn số" thành điểm đến hấp dẫn mới cho các nhà sản xuất đang rút khỏi Trung Quốc và các nước Đông Nam Á bị ảnh hưởng nặng nề.
Một “Trung Quốc 15 năm trước”
Liu Gang – chủ một nhà máy linh kiện điện tử tại tỉnh Batangas (cách Manila 90 phút lái xe) – cho biết đã có hơn nửa tá công ty tiếp cận ông chỉ trong vài tuần qua để tìm phương án chuyển nhà máy từ Việt Nam và Trung Quốc sang Philippines. Một số đã ký cam kết chuyển sản xuất. “Philippines giống như Trung Quốc của 15 năm trước,” Kevin Lee – Giám đốc bán hàng tại HYS Enterprise, đơn vị sở hữu nhà máy – nhận định.
Chi phí nhân công là một lợi thế lớn: lương công nhân tại Trung Quốc khoảng 820 USD/tháng, trong khi tại Philippines chỉ khoảng 274 USD. Để bù đắp cho hạn chế về năng suất và nguyên liệu đắt đỏ (như nhôm hay cao su), nhiều doanh nghiệp đã chủ động mang kỹ sư Trung Quốc sang đào tạo nhân lực địa phương, đồng thời nhập nguyên liệu từ Trung Quốc sang theo container hằng tuần.
Hướng đi của người nhanh chân
HYS đã bắt đầu chuyển sản xuất từ Trung Quốc sang Philippines từ 2018 – thời điểm chiến tranh thương mại Mỹ-Trung nổ ra. Ban đầu gặp nhiều khó khăn, nhưng đến năm 2022, doanh nghiệp này đã mua thêm 20.000m² đất để xây dựng nhà máy thứ ba, chuẩn bị mở rộng sang đúc khuôn và sơn linh kiện cho xe Toyota.
Khi Trump tăng thuế lên hơn 100% với hàng Trung Quốc tuần qua, quyết định “chuyển trục” của HYS trở nên cực kỳ đúng lúc. Giờ đây, Liu Gang tự tin giới thiệu nhà máy mình như một “one-stop-shop” cho các khách hàng Mỹ đang tìm đường thoát khỏi Trung Quốc và Việt Nam.
Trong nhà máy, các dây chuyền đúc nhựa, cắt laser, dập kim loại đang hoạt động liên tục. Một công nhân vừa nghỉ trưa bên cạnh hộp linh kiện dùng cho xe máy Honda – thành quả của một buổi sáng làm việc. Bên cạnh đó, các nhà máy in như Fong Shann cũng đang đón làn sóng mới: ít nhất 4 công ty từ Trung Quốc, Việt Nam và Đài Loan đã tới đàm phán hợp đồng sản xuất bao bì để phục vụ các đơn hàng mới tại Philippines. “Chúng tôi đã có thêm bốn khách hàng mới kể từ khi thuế được công bố,” Alan Tu – Phó Giám đốc nhà máy – cho biết.
Thay đổi chuỗi cung ứng – lựa chọn sống còn
Tập đoàn Arkray của Nhật, chuyên sản xuất thiết bị y tế như máy đo đường huyết, cũng đang tính toán chuyển đến 70% sản lượng xuất khẩu sang Mỹ về Philippines. Mức thuế 17% tuy không thấp, nhưng vẫn “rẻ” hơn nhiều so với 25% tại Nhật và 32% tại Đài Loan – theo Hideaki Anai, Giám đốc chuỗi cung ứng toàn cầu của công ty.
Tại một khu công nghiệp gần đó, các công ty từ Anh, Úc, Nhật… đang thuê đất và tận dụng ưu đãi thuế để “thử nghiệm” sản xuất tại Philippines. Mục tiêu không chỉ là giảm thuế, mà còn là tránh rủi ro địa chính trị và sự đứt gãy chuỗi cung ứng vốn đã ám ảnh thế giới hậu Covid.
Cơ hội lớn – nhưng không dễ ăn
Tất nhiên, cơ hội không đi kèm bảo đảm thành công. Philippines vẫn thiếu nhiều yếu tố: cơ sở hạ tầng còn hạn chế, nguyên vật liệu đắt đỏ, thời gian xây dựng kéo dài, năng suất lao động chưa cao. Tuy nhiên, với lực lượng lao động trẻ, giá rẻ và thị trường đang mở ra, quốc gia này đang trở thành “phương án B” đáng giá trong thời kỳ thế giới tái định hình chuỗi cung ứng.
Với doanh nhân biết nhìn xa, Philippines có thể là bàn đạp chiến lược mới – nơi các rào cản trở thành cơ hội cho những ai hành động trước. Vì khi “những cái rổ lớn” như Trung Quốc hay Việt Nam bắt đầu thủng, thì những chiếc rổ nhỏ như Philippines lại có thể hứng được quả trứng rơi.
shared via nytimes,
