Vì sao Trump “thèm khát” Greenland?
26/03/25
 |
| Phần lớn Greenland nằm trong Vòng Bắc Cực, một khu vực mà các cường quốc trên thế giới đang tranh giành vì các nguồn tài nguyên thiên nhiên chưa được khai thác và vị trí gần các hành lang vận chuyển mới nổi. Ảnh: Ivor Prickett chụp cho The New York Times |
Tưởng như chỉ là một trò đùa chính trị, nhưng việc cựu Tổng thống Donald Trump nhiều lần bày tỏ mong muốn mua lại Greenland — lãnh thổ tự trị thuộc Đan Mạch — thực ra ẩn chứa những toan tính địa chiến lược và kinh tế cực kỳ sâu sắc, đặc biệt với giới tài chính và an ninh quốc gia Mỹ.
Trong tuần này, sự kiện phu nhân thứ hai của Mỹ và cố vấn an ninh quốc gia Mike Waltz đến thăm Greenland đã khiến chính quyền sở tại và Đan Mạch phẫn nộ. Thủ tướng Greenland gọi đây là hành vi “thể hiện quyền lực,” trong khi Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen chỉ trích là “áp lực không thể chấp nhận được”.
Vậy điều gì khiến Greenland trở thành miếng bánh béo bở?
1. Vị trí địa chiến lược – cửa ngõ vàng của Bắc Cực
Greenland nằm trong Vòng Bắc Cực – khu vực đang trở thành “chiến địa lạnh” giữa các cường quốc vì hai yếu tố: tuyến hàng hải mới và tài nguyên chưa khai thác. Khi băng tan, tuyến đường qua Bắc Cực giúp rút ngắn tới 40% thời gian vận chuyển giữa châu Á và châu Âu/Mỹ so với kênh Suez hay Panama. Ai kiểm soát Greenland sẽ có lợi thế to lớn cả về thương mại lẫn quân sự trong thế kỷ 21.
Hiện chỉ có 5 quốc gia có thể tuyên bố chủ quyền địa chất tại Bắc Cực: Mỹ (qua Alaska), Nga, Canada, Na Uy và Đan Mạch (qua Greenland). Việc sở hữu Greenland sẽ mở rộng “bàn cờ chiến lược” của Mỹ trong khu vực, đặc biệt trước sự hiện diện ngày càng lớn của Nga và Trung Quốc.
2. An ninh quốc phòng – mắt xích trong “Lá chắn Vàng”
Mỹ đã đặt căn cứ quân sự tại Greenland từ Thế chiến II, hiện mang tên Pituffik Space Base. Dưới thời Trump, căn cứ này được định hướng thành một phần của hệ thống phòng thủ tên lửa mới – “Golden Dome” – tương tự “Iron Dome” của Israel. Trump coi đây là thiết yếu để bảo vệ nước Mỹ khỏi các mối đe dọa từ Trung Quốc và các đối thủ khác.
3. Kho báu tài nguyên – điểm cộng cho chuỗi cung ứng chiến lược
Greenland sở hữu trữ lượng khổng lồ các tài nguyên quý: dầu khí, khí đốt và đặc biệt là *khoáng sản đất hiếm* như cobalt, lithium, niken – nguyên liệu cốt lõi cho pin xe điện, công nghệ cao và quốc phòng. Đây chính là “át chủ bài” trong cuộc đua giành độc lập chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc – quốc gia đang kiểm soát phần lớn thị trường đất hiếm toàn cầu và đã từng tìm cách đầu tư vào Greenland.
4. Thời cơ từ biến đổi khí hậu
Băng tan do biến đổi khí hậu khiến Greenland từng bước “mở khóa” các mỏ tài nguyên, cả trên cạn và dưới biển. Trong 30 năm qua, diện tích băng tan đã tương đương cả bang Maryland. Với giới đầu tư và các tập đoàn khai khoáng, đây là cơ hội “vàng ròng” để khai phá thị trường mới – nếu được quản lý khéo léo, vừa đảm bảo lợi nhuận vừa tránh rủi ro môi trường và pháp lý.
Trump không đơn thuần tìm mua Greenland vì “hứng thú cá nhân.” Đằng sau là một chiến lược tổng thể kết hợp giữa an ninh, tài nguyên, chủ quyền và lợi ích kinh tế.
shared via nytimes,
