Larry Summers: Nước Mỹ đang hành xử như một thị trường mới nổi – và đó là tín hiệu cực kỳ nguy hiểm
15/04/25
 |
| Minh họa của The New York Times; ảnh của Johner Images/Getty |
Trong cuộc trò chuyện sắc bén và không khoan nhượng, cựu Bộ trưởng Tài chính Larry Summers – cũng là giáo sư kinh tế tại Harvard – đã lên tiếng chỉ trích trực diện các chính sách kinh tế của Tổng thống Trump, đặc biệt là chiến lược thương mại rối loạn và "tự làm tổn thương chính mình".
“Điều khác biệt lần này là: đây không phải khủng hoảng đến từ thế giới bên ngoài. Đây là khủng hoảng tự tạo, một cuộc khủng hoảng ‘made in America.’”
Summers cho rằng Trump đang triển khai những thay đổi thương mại và kinh tế cấp tiến nhất kể từ Thế chiến II, và hậu quả là nước Mỹ đánh mất vai trò "pháo đài niềm tin" của thị trường tài chính toàn cầu. Thay vì là nơi trú ẩn an toàn trong bất ổn, Mỹ bắt đầu hành xử – và bị nhìn nhận – như một thị trường mới nổi (emerging market): lãi suất tăng, đồng USD biến động, nhà đầu tư quốc tế lo lắng rút vốn.
Rủi ro suy thoái hiện hữu – và phần lớn là do chính sách trong nước
Summers nhận định 60% khả năng suy thoái kinh tế xảy ra trong năm nay. Không ở mức thảm họa như khủng hoảng tài chính năm 2008, nhưng đủ để gây tổn thất hơn 1.000 tỷ USD GDP, đẩy tỷ lệ thất nghiệp lên trên 6%, và làm bốc hơi hàng trăm tỷ USD từ tài sản hưu trí.
Giới tài chính vẫn đang “giả định lạc quan” rằng Trump sẽ không thật sự duy trì thuế suất 100% với Trung Quốc lâu dài. Nhưng nếu điều đó thực sự xảy ra, Summers cảnh báo: “thêm một cú rơi mạnh nữa sẽ đến – không thể tránh.”
Tư duy chiến lược hỗn độn và rối loạn tín hiệu thị trường
Với Trump, mọi thứ đều có thể đảo chiều trong 24 giờ. “Thứ Ba nói không đánh thuế, thứ Tư áp thuế. Làm sao doanh nghiệp dám đầu tư?” – Summers đặt câu hỏi. Trong môi trường thiếu nhất quán và phi chiến lược, các thị trường vốn và chuỗi cung ứng sẽ ‘đóng băng vì bất định.’
Hệ quả: lãi suất dài hạn Mỹ tăng, chi phí vay của chính phủ và người dân bị đội lên, và lòng tin vào đồng USD bắt đầu bị xói mòn.
Sự nguy hiểm của việc dùng chính sách sai để giải quyết vấn đề thật
Summers thừa nhận: Trump thắng cử không phải vô lý. Nỗi đau mất việc làm ở vùng trung tâm công nghiệp – Rust Belt – là có thật. Nhưng các giải pháp mà chính quyền đưa ra lại hoàn toàn lệch pha.
“Chúng ta không giải quyết được vấn đề việc làm bằng cách ‘ép’ iPhone về Mỹ để người lao động Mỹ ngồi lắp linh kiện 12 tiếng/ngày. Đó là tư duy vừa ngây thơ vừa kiêu ngạo.”
Thay vì cố bù đắp điểm yếu (thất thế sản xuất giá rẻ), Mỹ nên tăng cường lợi thế chiến lược: công nghệ, giáo dục, dịch vụ cao cấp – những thứ thế giới không dễ bắt chước. Chiến lược công nghiệp cần xây dựng trên năng lực cốt lõi, không phải ảo tưởng thời hoàng kim sản xuất thế kỷ 20.
Cảnh báo cuối: Mỹ đang tiến gần mô hình… Nam Mỹ
Summers kết thúc bằng một ẩn dụ lịch sử sắc bén: mô hình chính sách hiện tại của Mỹ khiến ông liên tưởng đến Argentina dưới thời Juan Perón – nơi dân chủ biến thành “chủ nghĩa thân hữu,” ngân sách bị chi tiêu bừa bãi, ngân hàng trung ương bị chính trị hóa, và chủ nghĩa bảo hộ gây hại nhiều hơn giúp.
“Thật bi kịch khi giấc mơ hội nhập dân chủ Bắc – Nam đang diễn ra theo chiều ngược: Mỹ đang trở nên giống Nam Mỹ, chứ không phải ngược lại.”
Và ông cảnh báo: điều đầu tiên khi rơi vào hố sâu là: hãy dừng đào. Mỹ đang trong một hố sâu tự tạo. Nếu tiếp tục đào – với thuế quan ồ ạt, tín hiệu chính sách hỗn loạn, và chiến lược dựa trên cảm tính – hậu quả sẽ không chỉ là suy thoái, mà còn là sự mất uy tín lâu dài của hệ thống tài chính Mỹ.
shared via nytimes,
