Bên trong các nhà máy Trung Quốc: Vật lộn sống còn giữa vòng xoáy thuế quan Trump
12/04/25
 |
| Một nhà máy nhỏ ở Quảng Châu, Trung Quốc, sản xuất lò nướng, máy chiên và các thiết bị khác cho nhà hàng và lò nướng ngoài trời. Ảnh: Qilai Shen/ The New York Times |
Giữa làn sóng thuế quan mới từ Mỹ — lên tới 125% áp lên hàng hóa Trung Quốc — hàng ngàn nhà máy nhỏ tại Quảng Châu, cái nôi sản xuất phía nam Trung Quốc, đang bước vào một thời kỳ đầy thử thách. Những nhà máy này từ lâu đã là trụ cột của nền sản xuất giá rẻ, linh hoạt của Trung Quốc — cung cấp mọi thứ từ quần áo, máy móc đến thiết bị nhà bếp — và là nơi làm việc của hàng triệu lao động nhập cư. Nay, họ phải vật lộn để tồn tại.
Cú sốc thuế quan và làn sóng hủy đơn hàng
Nhiều nhà máy may mặc ghi nhận lượng đơn hàng từ Mỹ giảm mạnh, thậm chí bị hủy vào phút chót, khiến họ lỗ nặng và tồn kho chất đống. Một số đã phải tạm ngưng hoạt động, trong khi số còn lại cố gắng xoay xở tìm khách mới trong nước hoặc từ các thị trường khác. Nhưng thị trường nội địa Trung Quốc cũng ảm đạm, khi người tiêu dùng ngày càng thắt chặt chi tiêu sau cơn khủng hoảng bất động sản.
Một chủ nhà máy cho biết: “Nếu không xuất được hàng, đơn sẽ ít đi, và công nhân sẽ không còn việc để làm.” Sự phụ thuộc vào khách Mỹ đã trở thành gót chân Achilles với các nhà máy quy mô nhỏ này.
Chi phí rẻ vẫn là lợi thế... nhưng không đủ
Với một số ngành như sản xuất thiết bị bếp, Trung Quốc vẫn có lợi thế rõ rệt. Ông Elon Li (trước từng đặt tên tiếng Anh là Dragon) — chủ nhà máy chuyên thiết bị nấu ăn giá rẻ — cho rằng các đối thủ ở Nhật, Hàn hay châu Âu có giá thành gấp 10 lần ông, trong khi thép nội địa rẻ, linh kiện điện tử chỉ Trung Quốc sản xuất được, và nguồn cung ở Đông Nam Á hay châu Phi chưa đủ sức thay thế.
Theo ông, ngay cả khi thuế bị đẩy lên hơn 100%, giá bán lẻ ở Mỹ (gấp 8 lần giá gốc sản xuất) vẫn chịu được mức đội lên thêm. Nhưng ông cũng thừa nhận: “Một thứ không rẻ hơn là chi phí nhân công.” Việc thiếu lao động trẻ khiến tiền lương không giảm, bất chấp khó khăn chung.
Sự kiên cường – và niềm tin vào Trung Quốc
Dù đối mặt với thách thức lớn nhất kể từ sau cải cách mở cửa, nhiều nhà sản xuất Trung Quốc vẫn thể hiện sự kiên cường. Họ đã quen với những lần điều chỉnh thị trường, siết chi phí, và xoay trục. “Tôi vẫn rất tin tưởng vào đất nước mình,” một chủ nhà máy chia sẻ.
Tuy vậy, với vòng xoáy thương chiến kéo dài và sức mua suy yếu trong và ngoài nước, bài toán sống còn không chỉ còn nằm ở chi phí thấp — mà là ở khả năng thích ứng và chiến lược dài hạn của mỗi doanh nghiệp. Đây như một lời nhắc nhở: chi phí thấp không còn là lá chắn đủ an toàn trong một thế giới đầy bất định.
shared via nytimes,
