Từ tị nạn đến “lính đánh thuê” cho Nga: Câu chuyện bất ngờ về thiếu niên Ukraina bị cáo buộc khủng bố
11/04/25
Đêm mùa xuân tại Vilnius, Litva. Trong ánh sáng yếu ớt của nhà ga xe lửa, một thiếu niên gầy gò, khoác ba lô cũ, bước vội vào khoang hành khách. Cậu vừa hoàn thành “nhiệm vụ” đầu tiên – cài một thiết bị cháy nổ giữa gian hàng giường nệm IKEA. Chiếc điện thoại trong túi vẫn còn lưu tin nhắn từ một người lạ: “Tốt lắm. Di chuyển sang Latvia. Có hướng dẫn tiếp theo.” Cậu không biết rằng, vài giờ nữa, cảnh sát sẽ ập lên xe, còng tay cậu và mở ra một trong những vụ án phá hoại nghiêm trọng nhất châu Âu gần đây.
Một cậu bé 17 tuổi người Ukraina, chạy trốn khỏi chiến tranh, lạc bước vào “vùng tối” của địa chính trị hiện đại khi bị cáo buộc thực hiện một vụ tấn công đốt phá cửa hàng IKEA tại thủ đô Vilnius, Litva. Nhưng đằng sau vụ việc tưởng chừng đơn lẻ ấy là cả một mạng lưới phá hoại do tình báo Nga điều hành, trải rộng khắp châu Âu.
Chiêu dụ ngọt ngào: BMW và 11.000 đô la
Daniil Bardadim, tị nạn từ thành phố Kherson (Ukraina), đến Ba Lan với hy vọng tìm cuộc sống mới. Rồi cậu nhận được một lời đề nghị tưởng như trong mơ: một chiếc xe BMW và khoản tiền 11.000 USD để thực hiện một "công việc nhỏ". Cậu nhận xe (dù cũ kỹ), nhưng tiền thì không bao giờ đến – chỉ có rắc rối ập đến.
Vụ cháy IKEA và bóng dáng Nga trong “cuộc chiến bóng tối”
Ngày 9/5/2024 – trùng ngày Nga kỷ niệm chiến thắng phát xít Đức – một thiết bị gây cháy phát nổ trong khu vực giường ngủ của cửa hàng IKEA tại Vilnius. May mắn là ngọn lửa được khống chế kịp thời. Nhưng sau đó, Bardadim bị bắt khi đang trên xe buýt đến Latvia, mang theo thêm các thiết bị nổ khác. Litva cáo buộc cậu là mắt xích trong chiến dịch phá hoại do Cơ quan tình báo quân đội Nga (GRU) điều phối.
Trong hai năm qua, các vụ tấn công phá hoại vào hạ tầng dân sự như trung tâm thương mại, kho hàng, đường sắt, cáp ngầm ở châu Âu tăng vọt – gần gấp ba chỉ riêng trong năm 2023–2024. Dù không nổ súng như ở Ukraina, đây là một dạng "chiến tranh phi truyền thống", và theo lãnh đạo an ninh Litva, là “một phần của Thế chiến III, nhưng trong bóng tối”.
Chiêu trò mới, mục tiêu cũ: gieo rắc hoang mang và chia rẽ
Tình báo Nga không tuyển người theo lý tưởng hay tư tưởng – mà đánh vào điểm yếu: tiền bạc, sự cả tin, và hoàn cảnh bấp bênh của những người trẻ. Bardadim không có dấu hiệu ủng hộ Nga – cậu chỉ là một cậu bé bị "câu" qua Telegram và ứng dụng Zengi, liên lạc với một kẻ bí ẩn tên “Q” – cái tên gợi nhớ đến phim James Bond.
Theo các công tố viên, Bardadim từng đến thám thính cửa hàng IKEA tại Vilnius và một thành phố khác có căn cứ không quân NATO, trước khi thực hiện vụ đánh bom. Kế hoạch được thiết lập bài bản – thiết bị nổ giấu trong hành lý, nơi tập kết vật liệu tại nhà ga, và thậm chí cả những vật dụng khó lý giải như… máy rung.
Không chỉ IKEA: một chiến dịch lan rộng khắp châu Âu
Chỉ vài ngày sau vụ IKEA, trung tâm thương mại lớn nhất Warsaw cũng bị cháy – nghi do cùng một mạng lưới phá hoại. Một số kẻ bị bắt là người Belarus, Nga, Ukraina – không ai là điệp viên chuyên nghiệp, chỉ là “những người trẻ thiếu kinh nghiệm, bị dắt mũi bằng tiền mặt và lời hứa suông”.
Litva, Ba Lan và Latvia – các nước sát cạnh Nga – hiện đang báo động đỏ. Các cuộc điều tra liên quốc gia cho thấy đây không phải là những hành động đơn lẻ, mà là một chiến dịch có tổ chức nhằm gieo rắc bất ổn, làm suy yếu lòng tin của công chúng vào nỗ lực hỗ trợ Ukraina.
"Đây không chỉ là đốt nệm – đây là khủng bố có tổ chức"
Các lãnh đạo an ninh Litva nhận định: những vụ việc như ở IKEA chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Nga không chỉ nhắm đến chiến thắng ở Ukraina – mà còn muốn chia rẽ NATO, làm lung lay nền dân chủ châu Âu từ bên trong.
Câu chuyện của Daniil Bardadim là một lời cảnh tỉnh: giữa thế giới số và những rạn nứt địa chính trị, chiến tranh ngày nay không cần súng đạn – chỉ cần một cậu thiếu niên đói khát cơ hội, một chiếc BMW cũ, và một vài tin nhắn qua Telegram.
shared via nytimes,
