Canada tăng cường phòng thủ Bắc Cực khi Trump hướng sự chú ý về phía Bắc
20/03/25
Khi Tổng thống Trump nói về việc Mỹ thống trị Bắc Cực, Canada tuyên bố sẽ chi hàng tỷ đô la để bảo vệ khu vực này, bao gồm cả việc mua công nghệ radar mới từ Úc.
 |
| Cực quang phương bắc chiếu sáng bầu trời phía trên một trạm radar Cảnh báo sớm từ xa trước đây ở Bắc Cực Canada, di sản của Chiến tranh Lạnh. Ảnh: Alex Welsh chụp cho The New York Times |
Canada đã ký một thỏa thuận trị giá 6 tỷ đô la Canada (4,2 tỷ USD) với Úc để phát triển một hệ thống radar tiên tiến cho Bắc Cực, có khả năng phát hiện tên lửa siêu thanh và các mối đe dọa khác vượt qua đường cong của Trái Đất, Thủ tướng Mark Carney công bố hôm thứ Ba.
Ông Carney cũng thông báo về việc chi hàng trăm triệu đô la để tiến hành các cuộc tập trận quân sự quanh năm ở Bắc Cực và xây dựng cơ sở hạ tầng quan trọng cho các cộng đồng bản địa, vốn chiếm phần lớn dân số ở khu vực này.
Các khoản tài trợ và kế hoạch hoạt động mới của Canada được đưa ra trong bối cảnh mối quan hệ Mỹ-Canada đang gặp khủng hoảng do những lời đe dọa liên tục của Tổng thống Trump về việc áp thuế nặng nề lên nền kinh tế Canada, cũng như khả năng sáp nhập nước này vào Mỹ.
Ông Trump cũng từng bày tỏ ý định sáp nhập Greenland, một phần trong chiến lược lớn hơn nhằm củng cố vị thế tại Bắc Cực, nơi Nga và Trung Quốc cũng đang gia tăng ảnh hưởng khi khu vực này trở thành mặt trận mới của cạnh tranh toàn cầu.
Thông báo của ông Carney hôm thứ Ba thể hiện quyết tâm của Canada trong việc bảo vệ chủ quyền đối với lãnh thổ Bắc Cực rộng lớn của mình, giữa bối cảnh áp lực địa chính trị gia tăng và mối quan hệ quốc phòng với Mỹ trở nên không chắc chắn.
"Canada là, và mãi mãi sẽ là, một quốc gia Bắc Cực," ông Carney tuyên bố trong chuyến thăm kéo dài bốn giờ tới Iqaluit, gần Vòng Bắc Cực, thủ phủ của vùng lãnh thổ Nunavut phía Bắc Canada, trên đường trở về Ottawa sau chuyến công du châu Âu.
"Chúng ta mạnh mẽ, đoàn kết và có chủ quyền."
Hệ thống radar mới, do Úc phát triển, được gọi là công nghệ radar vượt đường chân trời (over-the-horizon radar), dự kiến sẽ được bàn giao vào năm 2029, theo một quan chức cấp cao của Canada không được phép phát ngôn chính thức với báo giới.
Hệ thống này sẽ được triển khai trong khuôn khổ NORAD – Bộ Tư lệnh Phòng không Bắc Mỹ – một thỏa thuận giữa Canada và Mỹ nhằm cùng quản lý và bảo vệ không phận của hai nước. NORAD được thành lập vào đầu những năm 1980 khi mối đe dọa lớn nhất đối với Bắc Mỹ được cho là tên lửa và máy bay ném bom của Liên Xô băng qua Bắc Cực, nhưng phiên bản sơ khai của thỏa thuận này đã tồn tại từ những năm 1950.
Quyết định chọn Úc làm nhà cung cấp công nghệ radar tiên tiến được quân đội Mỹ ủng hộ, quan chức Canada cho biết, nhấn mạnh rằng dù quan hệ Canada-Mỹ đang căng thẳng, hợp tác quân sự giữa hai nước vẫn tiếp tục.
Phát triển công nghệ quân sự và duy trì nhân sự ở Bắc Cực là một thách thức lớn do điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Các thiết bị thông thường không thể hoạt động hiệu quả trong điều kiện Bắc Cực, và việc duy trì các căn cứ có người túc trực quanh năm cũng gặp nhiều trở ngại vì khu vực này rất khó tiếp cận.
Việc nâng cao năng lực phòng thủ ở Bắc Cực từ lâu đã là yêu cầu của Mỹ đối với Canada. Là một thành viên của NATO, Canada đã cam kết tăng chi tiêu quân sự để đạt mức 2% GDP – tiêu chuẩn của NATO dành cho tất cả các nước thành viên.
Tuy nhiên, trong quá trình tăng cường ngân sách quốc phòng, Canada đang đối mặt với nhiều thách thức liên quan đến việc mua sắm thiết bị.
Tuần trước, ông Trump tuyên bố rằng ông sẽ không cho phép Canada sử dụng các tàu phá băng mà Mỹ đã đặt hàng, trừ khi nước này trở thành bang thứ 51 của Mỹ.
"Nếu là một bang, các bạn có thể tham gia thỏa thuận. Nhưng nếu vẫn là một quốc gia riêng biệt, các bạn phải tự mua tàu phá băng của riêng mình," ông Trump nói.
Tuyên bố này đã làm dấy lên lời kêu gọi ở Canada về việc hủy đơn đặt hàng máy bay chiến đấu F-35 từ Mỹ.
Hôm thứ Ba, ông Carney cũng thông báo rằng Canada đã dành 420 triệu đô la Canada để tổ chức từ ba đến bốn cuộc tập trận quân sự mới tại các địa điểm khác nhau ở Bắc Cực, nhằm đảm bảo nước này có thể duy trì quân đội ở khu vực này quanh năm.
Ông cũng cho biết chính phủ liên bang sẽ chi 253 triệu đô la Canada để cải thiện cơ sở hạ tầng cho dân cư địa phương, phần lớn là người Inuit. Nunavut, với diện tích gần bằng Mexico, hiện có khoảng 37.000 cư dân sinh sống.
shared via nytimes,
