Sự trở lại của “ông trùm” Uber: Kalanick đặt cược vào taxi không người lái
27/06/25
 |
| Travis Kalanick người đồng sáng lập và cựu CEO lừng danh của Uber |
Sự trở lại bất ngờ của Travis Kalanick
Travis Kalanick – người đồng sáng lập và cựu CEO lừng danh của Uber đang tiến gần đến một thương vụ lớn có thể đánh dấu sự trở lại ngoạn mục của ông trong cuộc đua công nghệ xe tự lái. Theo hai nguồn tin thân cận, Uber đang đàm phán để hỗ trợ Kalanick tài chính nhằm mua lại chi nhánh tại Mỹ của công ty xe tự lái Pony.ai – một start-up gốc Mỹ hiện đặt trụ sở chính tại Trung Quốc.
Pony.ai được thành lập tại Silicon Valley vào năm 2016, sở hữu giấy phép hoạt động taxi và xe tải tự hành ở cả Mỹ và Trung Quốc. Dù các cuộc đàm phán hiện còn sơ khởi và chưa có thông tin về vai trò cụ thể của Uber trong thương vụ, đây là tín hiệu rõ ràng cho thấy hãng gọi xe hàng đầu thế giới đang chịu sức ép ngày càng lớn từ các đối thủ trong lĩnh vực taxi tự hành, đặc biệt là Waymo – công ty con tách ra từ Google.
Uber trước thách thức từ taxi tự lái
Trong vài năm trở lại đây, các dịch vụ taxi không người lái như Waymo và mới đây là Tesla đang nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường vận tải hành khách. Tháng này, Tesla vừa triển khai thử nghiệm dịch vụ robotaxi tại Austin, Texas. Trong khi đó, tại những thành phố như San Francisco, sự hiện diện dày đặc của xe taxi tự hành Waymo đã không còn là điều hiếm gặp.
Sự phát triển thần tốc của các công nghệ này đã buộc Uber vốn xuất thân từ mô hình chia sẻ xe do tài xế điều khiển phải suy nghĩ lại về chiến lược dài hạn. Và việc đàm phán hỗ trợ Kalanick thâu tóm Pony.ai là một trong những động thái đáng chú ý nhất cho thấy Uber đang tìm cách thích nghi với sự chuyển mình của ngành vận tải.
Kalanick: từ thất sủng trở lại sân chơi
Travis Kalanick, năm nay 48 tuổi, từng là biểu tượng của cuộc cách mạng chia sẻ xe toàn cầu. Dưới sự lãnh đạo quyết liệt của ông, Uber đã trở thành thế lực thống trị ngành vận tải hành khách, lật đổ mô hình taxi truyền thống tại nhiều quốc gia. Tuy nhiên, các vụ bê bối văn hóa doanh nghiệp, tranh cãi với cơ quan quản lý và cách quản trị độc đoán đã dẫn đến cuộc “đảo chính” nội bộ năm 2017, khiến Kalanick phải rời ghế CEO. Sau đó, ông chuyển sang xây dựng CloudKitchens – một start-up chuyên phát triển “nhà bếp ảo” phục vụ dịch vụ giao đồ ăn.
Kể từ đó, Kalanick sống khá kín tiếng, ít xuất hiện trước công chúng. Tuy nhiên, năm qua, ông bắt đầu xuất hiện trở lại – từ việc tham dự sự kiện podcast "All-In" tại Los Angeles đến các buổi tiệc tại lễ nhậm chức của ông Trump. Đồng thời, ông cũng dấn sâu vào các công nghệ tự động hóa, đưa robot vào hoạt động bếp và thử nghiệm giao đồ ăn bằng phương tiện không người lái.
Nếu thương vụ Pony.ai thành công, Kalanick sẽ tiếp tục điều hành CloudKitchens đồng thời đảm nhiệm vai trò lãnh đạo tại Pony. Điều đáng chú ý là ông sẽ phải làm việc trực tiếp với Dara Khosrowshahi – người kế nhiệm mình tại Uber đánh dấu bước ngoặt lớn trong mối quan hệ từng lạnh lùng giữa hai người.
Pony.ai: Tài sản chiến lược giữa làn sóng “phi Trung”
Pony.ai, mặc dù thành lập tại Mỹ, hiện hoạt động chủ yếu tại Trung Quốc và vì thế bị ảnh hưởng bởi các chính sách siết chặt công nghệ từ Bắc Kinh của chính phủ Mỹ. Năm 2019, chính quyền Trump đã ra sắc lệnh hạn chế sử dụng công nghệ Trung Quốc trong các dịch vụ tại Mỹ, viện dẫn lý do an ninh quốc gia. Đến năm 2024, Bộ Thương mại Mỹ tiếp tục ban hành quy định cấm các phần mềm điều khiển xe tự hành tại Mỹ được vận hành hoặc duy trì bởi thực thể Trung Quốc, với thời hạn cuối là tháng 3 năm 2026.
Để đáp ứng yêu cầu pháp lý này, Pony.ai đã lên kế hoạch bán hoặc tách riêng mảng hoạt động tại Mỹ. Các kỹ sư của công ty đã “fork” mã nguồn từ năm 2022 và hiện phần mềm điều hành xe tự hành ở Mỹ được phát triển hoàn toàn tại đây, không còn phụ thuộc vào Trung Quốc. Công ty cũng đã IPO vào năm ngoái và huy động được 260 triệu USD, với định giá hiện tại khoảng 4,5 tỷ USD. Đây là khoản đầu tư tiềm năng lớn đối với bất kỳ ông lớn nào muốn nhảy vào thị trường xe tự hành tại Mỹ.
Uber: từ cạnh tranh sang hợp tác chiến lược
Trong quá khứ, dưới thời Kalanick, Uber từng thử tự phát triển công nghệ xe tự hành và đã mua lại Otto – một start-up xe tải tự hành của cựu kỹ sư Google Anthony Levandowski. Tuy nhiên, thương vụ này sớm vướng vào kiện tụng khi Google kiện Levandowski ăn cắp bí mật công nghệ, đồng thời cáo buộc Uber tiếp tay.
Khi Dara Khosrowshahi lên nắm quyền, ông chọn một chiến lược linh hoạt hơn: hợp tác thay vì tự phát triển. Uber đã bắt tay với khoảng 18 công ty như Wayve, WeRide và May Mobility để triển khai các chương trình thử nghiệm xe tự hành tại châu Âu, Trung Đông và châu Á.
Quan điểm của Khosrowshahi là: càng nhiều xe – dù là do người lái hay tự lái – gia nhập mạng lưới Uber, công ty càng có lợi thế. Uber hiện vừa hợp tác vừa cạnh tranh với Waymo: ở Phoenix, người dùng có thể gọi xe Waymo ngay trên ứng dụng Uber, trong khi tại Austin, taxi robot của Waymo mang thương hiệu Uber. Nhưng tại San Francisco, người dùng vẫn phải dùng riêng app Waymo để gọi xe – một dấu hiệu cho thấy Waymo đang tách khỏi hệ sinh thái Uber.
Uber cũng để mắt sát sao đến Tesla. Elon Musk – CEO của Tesla – đã nhiều lần từ chối hợp tác với Uber và đang lên kế hoạch triển khai dịch vụ robotaxi của riêng mình trong tương lai gần.
Tái hợp Kalanick – Khosrowshahi dấu hiệu một chiến lược mới?
Hai nguồn tin tiết lộ rằng trong năm qua, Kalanick và Khosrowshahi đã bắt đầu thường xuyên liên lạc trở lại, trao đổi về công nghệ robot, giao đồ ăn và sự phát triển của Uber Eats cũng như CloudKitchens. Họ cũng bàn luận sâu về vai trò ngày càng lớn của xe tự hành trong ngành vận tải. Việc hai nhân vật từng “không đội trời chung” có thể ngồi lại với nhau và thảo luận chiến lược cho thấy một sự trưởng thành của cả hai bên, đồng thời mở ra khả năng Uber sẽ đóng vai trò trung tâm trong một kỷ nguyên mới – nơi robot và công nghệ tự hành sẽ định hình tương lai di chuyển đô thị.
Bước ngoặt mang tính chiến lược
Nếu thương vụ giữa Uber và Travis Kalanick thành hiện thực, đây sẽ là bước đi chiến lược để Uber duy trì vị thế dẫn đầu trong kỷ nguyên taxi không người lái. Đồng thời, nó cũng đánh dấu sự trở lại đầy bất ngờ của một trong những doanh nhân có ảnh hưởng nhất thập kỷ qua.
Travis Kalanick, từ người bị lật đổ không thương tiếc, đang quay trở lại đúng nơi ông từng làm nên tên tuổi nhưng lần này, với một vai trò hoàn toàn khác: không phải là người điều khiển Uber, mà là người mở đường cho một tương lai Uber không cần tài xế.
shared via nytimes,
