Liên Hợp Quốc Nỗ Lực Đặt Ra Ranh Giới Trước "Robot Sát Thủ"
16/05/25
 |
| Robot Ameca tại Hội nghị thượng đỉnh toàn cầu về AI tại Geneva, Thụy Sĩ tháng 7/2023 |
Ngày 12/5, Đại hội đồng Liên Hợp Quốc (LHQ) tại New York đã tổ chức cuộc họp đầu tiên tập trung vào vấn đề quản lý vũ khí tự động tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI), bao gồm cả các "robot sát thủ". Cuộc họp diễn ra trong bối cảnh 164 quốc gia đã ủng hộ nghị quyết năm 2023 của LHQ kêu gọi giải quyết khẩn cấp những rủi ro do vũ khí tự động gây ra, nhưng đến nay vẫn chưa có sự đồng thuận toàn cầu.
Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres đã đặt ra mục tiêu đến năm 2026 phải xây dựng được “các quy tắc rõ ràng” về việc sử dụng vũ khí AI. Tuy nhiên, nhiều nước lớn như Mỹ, Nga, Trung Quốc và Ấn Độ vẫn ưu tiên áp dụng luật hiện hành hoặc quy định theo từng quốc gia thay vì một hiệp ước ràng buộc toàn cầu. Đại diện Lầu Năm Góc còn khẳng định vũ khí tự động "ít gây rủi ro cho dân thường hơn so với vũ khí thông thường".
Trong thực tế, AI đang được sử dụng ngày càng rộng rãi trong chiến tranh. Nga triển khai hơn 3.000 máy bay không người lái cảm tử loại Veter, có khả năng tự động nhận diện và tấn công mục tiêu tại Ukraine. Viện Future of Life ghi nhận khoảng 200 hệ thống vũ khí tự động đang hoạt động tại Ukraine, Trung Đông và châu Phi. Israel cũng sử dụng AI để chọn mục tiêu tấn công ở Gaza.
Bên cạnh đó, chi tiêu quốc phòng toàn cầu dự kiến sẽ tăng mạnh trong thời gian tới do làn sóng đầu tư vào công nghệ quân sự AI. Tuy nhiên, quá trình xây dựng chuẩn mực quốc tế gần như không theo kịp tốc độ phát triển công nghệ. Từ năm 2014, các cuộc họp trong khuôn khổ Công ước về vũ khí thông thường (CCW) tại Genève vẫn chưa thể thống nhất về lệnh cấm các hệ thống vũ khí hoàn toàn tự động.
Các chuyên gia và tổ chức nhân quyền, như Tổ chức Ân xá Quốc tế, cảnh báo việc thiếu kiểm soát sẽ mở đường cho "các kịch bản ác mộng" khi AI vượt khỏi tầm kiểm soát con người. Patrick Wilcken, nhà nghiên cứu quân sự của tổ chức này, nhấn mạnh: "Công nghệ đang phát triển quá nhanh. Cần một hiệp ước mang tính ràng buộc pháp lý ngay lập tức."
Với doanh nhân và giới đầu tư, đây là tín hiệu rõ ràng cho thấy ngành quốc phòng công nghệ cao tích hợp AI đang bước vào giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ, nhưng đi kèm với đó là rủi ro pháp lý và đạo đức phức tạp. Việc nắm bắt xu hướng, đánh giá rủi ro địa chính trị và theo sát quá trình hình thành khung pháp lý quốc tế sẽ là yếu tố then chốt trong chiến lược đầu tư và quản trị rủi ro.
shared via Reuters,
