Cuộc xâm lăng của những người máy hình người: Tương lai của robot gia đình đang đến gần
08/04/25
 |
| Các nhiệm vụ như xếp bát đĩa vào máy rửa chén quá phức tạp để dựa vào đào tạo kỹ thuật số, vì vậy 1X dựa vào camera và các cảm biến khác trên rô-bốt để giúp đào tạo nó. Ảnh: Loren Elliott chụp cho New York Times |
Tại một ngôi nhà hiện đại ở Redwood City, California, một phóng viên đã gặp “người” mở cửa là... một robot hình người, thân hình mảnh mai trong bộ đồ bó sát màu be. Robot này – tên là Neo, sản phẩm của startup Na Uy 1X – không chỉ có thể bắt tay, mà còn đi lại, mở tủ lạnh và lấy nước cho khách. Tuy chưa thực sự “tự chủ” hoàn toàn, nhưng Neo là đại diện cho thế hệ người máy hình người đang được phát triển rầm rộ để chuẩn bị bước vào... nhà bạn.
Robot hình người: Cuộc đua công nghệ nghìn tỷ
Kể từ 2015, hơn 7,2 tỷ USD đã được đổ vào hơn 50 công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực robot hình người. Riêng năm ngoái, các khoản đầu tư lên tới 1,6 tỷ USD, chưa kể đến số tiền mà Elon Musk đang rót vào dự án Optimus của Tesla. Tất cả đều chung một mục tiêu: tạo ra những người máy có thể thay thế con người trong các công việc vật lý – từ lau dọn nhà, rửa bát cho đến sắp xếp hàng hóa trong kho hay lắp ráp trong nhà máy.
Điểm khác biệt của robot hình người so với các robot công nghiệp hiện tại là khả năng hoạt động trong môi trường được thiết kế cho con người. Nhà ở, văn phòng, nhà kho – tất cả đều yêu cầu robot phải đi đứng như người, cúi gập, xoay người, với tay, cầm nắm… những kỹ năng rất khó mô phỏng.
Neo – người máy đang học nghề tại nhà
Startup 1X do Bernt Børnich sáng lập đang đặt cược lớn vào Neo, một robot hình người cao chưa đến 1,7 mét, nặng 30kg. Neo hiện vẫn được điều khiển từ xa bởi các kỹ thuật viên thông qua VR và cần điều khiển. Khi phóng viên đến thăm, Neo vẫn cần người vận hành hỗ trợ để cầm nắm chai nước hoặc lau bàn. Tuy nhiên, phần di chuyển – đi lại, tránh chướng ngại – đã được robot thực hiện độc lập nhờ các thuật toán học sâu huấn luyện trong môi trường mô phỏng.
Theo đồng sáng lập Eric Jang, cựu kỹ sư Google AI, nhóm 1X đã huấn luyện Neo giống như cách ChatGPT học từ dữ liệu văn bản: robot học cách đi đứng, giữ thăng bằng trong môi trường ảo, sau đó chuyển kiến thức sang mô hình vật lý.
Dữ liệu – tài nguyên lớn nhất cho người máy
Để học được cách làm việc nhà – từ gập quần áo đến dọn rác – Neo cần quan sát con người làm thật. Vì vậy, 1X dự kiến đưa robot này vào hơn 100 ngôi nhà tại Silicon Valley để vừa hỗ trợ, vừa thu thập dữ liệu qua camera và cảm biến tích hợp. Mọi thao tác, góc độ cầm nắm, phản ứng khi đồ vật rơi… đều trở thành nguyên liệu huấn luyện cho thế hệ robot tiếp theo.
Tuy nhiên, điều này đặt ra câu hỏi về quyền riêng tư. Børnich cam kết rằng mọi dữ liệu chỉ được dùng sau 24 giờ – đủ thời gian để người dùng xóa nếu không muốn chia sẻ. Hơn nữa, các kỹ thuật viên sẽ chỉ điều khiển robot khi được chủ nhà đồng ý qua app.
“Chúng tôi đang bán một hành trình, không phải một đích đến”
Neo vẫn còn nhiều hạn chế – không thể giơ tay quá đầu, có thể vấp ngã nếu mất kết nối Wi-Fi, và thậm chí gây nguy hiểm nhẹ nếu đổ ngã gần trẻ em hay vật nuôi. Tuy nhiên, tham vọng của 1X không nằm ở phiên bản hiện tại, mà là hành trình biến robot thành “trợ lý gia đình” thực thụ – có thể học hỏi, thích nghi và đồng hành cùng con người.
Khác với nhiều công ty tập trung vào ứng dụng công nghiệp như nhà kho hay nhà máy, 1X chọn môi trường gia đình – nơi hỗn loạn và khó đoán – để xây dựng bộ dữ liệu huấn luyện thực tế và phong phú nhất. Đây là con đường khó, nhưng nếu thành công, Neo có thể mở ra một kỷ nguyên mới trong công nghệ robot: những người máy không chỉ đứng trên dây chuyền, mà sống cùng con người, hỗ trợ họ trong cuộc sống hằng ngày.
Câu hỏi vẫn còn đó: Liệu người dùng có sẵn sàng đón nhận một cỗ máy “hơi giống người” vào không gian riêng tư? Neo có thực sự giúp ta tiết kiệm thời gian làm việc nhà? Và hơn hết, liệu nó có thể học nhanh hơn chúng ta tưởng?
Có thể phải mất nhiều năm để trả lời, nhưng giấc mơ về một “robot quản gia” đang trở nên rõ nét hơn bao giờ hết – ít nhất là với những người như Børnich: “Từ bé tôi đã mơ có một người máy ở nhà.”
shared via nytimes,
