Canh bạc chiến lược của Amazon: Từ thương mại điện tử đến "tuyên chiến" với Tesla và Alphabet
23/06/25
Cách đây 5 năm, Amazon chi 1,2 tỷ USD để thâu tóm một startup còn ít tiếng tăm mang tên Zoox. Đến nay, khoản đầu tư đó đang hé lộ tham vọng tái định hình ngành giao thông đô thị, đặt Amazon vào thế cạnh tranh trực tiếp với những tên tuổi lớn như Tesla, Waymo (Alphabet) hay Cruise (GM).
Lâu nay được biết đến như “gã khổng lồ thương mại điện tử”, Amazon đang âm thầm mở rộng tầm ảnh hưởng ra ngoài lĩnh vực bán lẻ. Một trong những dự án được xem là canh bạc công nghệ lớn nhất của tập đoàn chính là Zoox công ty phát triển xe tự hành có thiết kế hoàn toàn mới, khác biệt so với phần còn lại của ngành.
Zoox: Không vô lăng, không tài xế chỉ có trải nghiệm hành khách
Được thành lập vào năm 2014, Zoox chọn hướng đi độc lập so với xu hướng chung: thay vì tích hợp phần mềm tự lái vào các mẫu xe truyền thống, công ty xây dựng từ đầu một mẫu xe điện không người lái hoàn chỉnh. Robotaxi của Zoox không có vô lăng, không có bàn đạp, có thể chạy hai chiều và quay đầu tại chỗ. Ghế được bố trí đối xứng như khoang tàu cao tốc, với không gian yên tĩnh, vận hành hoàn toàn tự động.
Mỗi chiếc xe được trang bị cảm biến LIDAR, radar, camera và hệ thống phần mềm điều hướng độc quyền, có thể hoạt động liên tục trong 16 giờ. Theo Jesse Levinson đồng sáng lập kiêm CTO của Zoox điểm khác biệt không nằm ở công nghệ riêng lẻ, mà ở tổng thể trải nghiệm mà xe mang lại: "Ghế ngồi, nội thất, chất lượng di chuyển – tất cả đều được thiết kế để vượt kỳ vọng hành khách."
Amazon: Không đơn thuần mua công nghệ, mà mua tầm nhìn
Khác với suy đoán ban đầu rằng Zoox chỉ phục vụ mảng giao hàng tự động của Amazon, dự án này đang được phát triển như một thực thể chiến lược độc lập. Theo TechCrunch, Amazon đã cam kết đầu tư hàng tỷ USD cho Zoox, với mục tiêu triển khai một dịch vụ di chuyển không người lái tương tự Uber hay Lyft nhưng không cần tài xế.
Tham vọng đó được cụ thể hóa khi Zoox trở thành công ty đầu tiên tại Mỹ được cấp phép thử nghiệm xe robotaxi không vô lăng, không cabin tài xế trên đường phố công cộng California vào đầu năm 2023. Theo The New York Times, đây là cột mốc lịch sử trong ngành giao thông tự động tại Mỹ.
Cuộc đua khốc liệt và những thách thức thực tế
Tuy nhiên, Zoox không phải là người chơi duy nhất. Họ đang cạnh tranh trực tiếp với những đối thủ sừng sỏ như Waymo (Alphabet), Cruise (GM) và Tesla những công ty đã tích lũy lợi thế đáng kể về công nghệ, dữ liệu và hệ sinh thái.
Cruise hiện đã triển khai robotaxi thương mại tại San Francisco và Austin. Trong khi đó, Zoox vẫn trong giai đoạn thử nghiệm giới hạn. Về phía Tesla, dù xe tự hoàn toàn còn gây tranh cãi, nhưng hãng này sở hữu một kho dữ liệu vận hành khổng lồ từ hàng triệu xe đã bán ra.
Ngoài ra, rào cản lớn nhất vẫn là tâm lý người dùng. Theo khảo sát của Pew Research Center năm 2023, hơn 60% người Mỹ chưa sẵn sàng tin tưởng xe tự hành, đặc biệt là những mẫu xe hoàn toàn không có tài xế.
Bước đệm cho chiến lược logistics “siêu tối ưu” của Amazon
Ngoài mục tiêu robotaxi, Zoox còn mở ra cơ hội cách mạng hóa hệ thống giao vận của Amazon. Với hàng triệu đơn hàng mỗi ngày, chi phí giao hàng chặng cuối ("last mile delivery") là một trong những gánh nặng lớn nhất. Xe tự hành giúp giảm chi phí lao động, tăng tốc độ giao hàng 24/7 và hạn chế rủi ro từ yếu tố con người.
Theo Reuters, nếu tích hợp thành công Zoox vào mạng lưới logistics hiện tại, Amazon có thể tiết kiệm hàng tỷ USD mỗi năm một con số có thể làm thay đổi biên lợi nhuận ở quy mô toàn cầu.
Về lâu dài, Amazon kỳ vọng sẽ triển khai mô hình “Mobility as a Platform” – di chuyển như một dịch vụ trong hệ sinh thái của riêng mình. Người dùng không chỉ mua sắm, mà còn di chuyển, tiêu dùng và sinh hoạt trong một mạng lưới khép kín do Amazon kiểm soát.
Một canh bạc lớn, nhưng tiềm năng định hình tương lai đô thị
Dù còn nhiều nghi ngại về khả năng sản xuất hàng loạt, chi phí phát triển, và sự chấp nhận của thị trường, Amazon vẫn đang đặt cược lớn vào tầm nhìn dài hạn. Với nguồn lực tài chính dồi dào, hệ thống dữ liệu khổng lồ và lợi thế hậu cần, Zoox có thể trở thành "mảnh ghép đô thị" tiếp theo trong tham vọng của Jeff Bezos nơi con người không cần cầm lái, vẫn có thể đi làm, mua sắm và di chuyển trong một thế giới do công nghệ định hình.
Trong bối cảnh mà Masayoshi Son từng nhận định “xe tự là iPhone tiếp theo”, Amazon đang cho thấy mình không muốn đứng ngoài cuộc chơi. Zoox không chỉ là một khoản đầu tư công nghệ mà là tuyên ngôn chiến lược về tương lai mà Amazon đang kiến tạo.
shared via Forbes,
