Apple bắt tay Alibaba về AI: Cơ hội tại Trung Quốc, rủi ro tại Washington
23/05/25
Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành yếu tố sống còn của ngành công nghệ, Apple đang ráo riết đẩy mạnh triển khai AI trên iPhone. Tuy nhiên, chiến lược này đang gặp trở ngại lớn khi kế hoạch hợp tác với Alibaba – gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc – vấp phải phản ứng dữ dội từ chính quyền Mỹ.
Trung Quốc chiếm gần 1/5 doanh thu toàn cầu của Apple, là thị trường lớn thứ hai sau Mỹ. Để iPhone cạnh tranh được với Huawei hay Xiaomi, Apple cần tích hợp các tính năng AI tiên tiến phù hợp với môi trường kiểm duyệt khắt khe tại đây. Do OpenAI – đối tác cung cấp ChatGPT – không hoạt động tại Trung Quốc, Apple buộc phải tìm đối tác nội địa. Và Alibaba đã được chọn.
Alibaba không chỉ sở hữu nền tảng thương mại điện tử mạnh nhất Trung Quốc mà còn đang đầu tư mạnh mẽ vào AI. Tháng 2/2025, Chủ tịch Alibaba – ông Joe Tsai – đã công bố công khai thỏa thuận với Apple, dù Apple chưa xác nhận chính thức. Các tính năng AI dự kiến bao gồm tóm tắt thông báo, công cụ soạn thảo email, và trợ lý ảo Siri thế hệ mới tích hợp dữ liệu web.
Tuy nhiên, để triển khai, Apple đã phải gửi hồ sơ xin cấp phép với cơ quan quản lý Trung Quốc, khiến các nghị sĩ Mỹ lo ngại Apple có thể sẽ phải tuân thủ luật pháp Trung Quốc về chia sẻ dữ liệu và kiểm duyệt nội dung.
Chính quyền Trump và Ủy ban Hạ viện về Trung Quốc đã trực tiếp gặp gỡ lãnh đạo cấp cao của Apple để làm rõ các điều khoản trong hợp tác với Alibaba: Apple sẽ chia sẻ dữ liệu gì? Có ký cam kết pháp lý nào với Trung Quốc không? Kết quả: nhiều câu hỏi vẫn chưa được Apple trả lời rõ ràng.
Giới chức Mỹ quan ngại rằng dữ liệu người dùng iPhone tại Trung Quốc sẽ giúp Alibaba huấn luyện các mô hình AI tốt hơn – từ đó nâng cao năng lực công nghệ có thể phục vụ quân sự cho Trung Quốc. Theo ông Greg Allen, Giám đốc Trung tâm AI Wadhwani tại Viện CSIS, việc Apple hỗ trợ Alibaba phát triển AI “đi ngược lại nỗ lực lưỡng đảng nhằm kiềm chế công nghệ AI Trung Quốc”.
Một số quan chức Mỹ còn đề xuất đưa Alibaba và các công ty AI Trung Quốc khác như Baidu hay ByteDance vào danh sách cấm giao dịch với doanh nghiệp Mỹ – giống lệnh cấm đã từng áp lên Huawei.
Không chỉ dừng lại ở vấn đề AI, Tổng thống Trump trong chuyến công du Trung Đông tuần qua đã công khai chỉ trích CEO Tim Cook vì dời sản xuất sang Ấn Độ thay vì Mỹ. “Chúng tôi không muốn các ông sản xuất ở Ấn Độ. Họ tự lo được. Chúng tôi muốn các ông sản xuất tại Mỹ,” ông Trump nói.
Chuyên gia Richard Kramer từ công ty nghiên cứu đầu tư Arete cảnh báo nếu thỏa thuận với Alibaba thất bại, Apple không chỉ mất đi công nghệ AI bản địa hóa, mà còn mất đi một đối tác bán lẻ quan trọng. Alibaba có thể giúp phân phối và quảng bá iPhone hiệu quả tại Trung Quốc – điều đặc biệt quan trọng khi thị phần của Apple tại thị trường này đã giảm còn 15% trong năm 2024, từ mức 19% năm trước.
Dù người dùng vẫn có thể tải ứng dụng AI khác, nhưng trải nghiệm sẽ “kém liền mạch hơn so với đối thủ,” ông Kramer nhận định. Việc thiếu vắng tính năng AI có thể khiến người tiêu dùng Trung Quốc chuyển sang các smartphone nội địa có tích hợp AI tốt hơn.
shared via nytimes,
