Vì sao Trung Quốc rót hàng tỷ USD vào các nhà máy ở Morocco?
08/05/25
 |
| Renault, công ty điều hành nhà máy này ở ngoại ô Tangier, đã sản xuất ô tô tại Morocco trong hai thập kỷ. Ảnh: Associated Press |
Tháng 11 năm ngoái, trên đường từ hội nghị G20 tại Brazil, Chủ tịch Tập Cận Bình bất ngờ ghé thăm Casablanca (Morocco) và được đón tiếp long trọng bằng chà là và sữa – nghi thức truyền thống dành cho khách quý. Dù ngắn ngủi, chuyến dừng chân này đã gửi đi một thông điệp lớn: Trung Quốc đang coi Morocco là mắt xích chiến lược mới trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Morocco – "cửa hậu" để Trung Quốc tiếp cận châu Âu
Với lợi thế là trung tâm sản xuất ô tô lớn nhất châu Phi và có hiệp định thương mại tự do với EU, Morocco đang trở thành điểm đến hấp dẫn cho làn sóng đầu tư Trung Quốc, đặc biệt trong lĩnh vực ô tô điện và pin.
Ước tính, chỉ trong vài năm qua, các doanh nghiệp Trung Quốc đã rót khoảng 10 tỷ USD vào ngành này tại Morocco.
Các công ty như Gotion High-Tech (pin), Sentury (lốp xe) và nhiều nhà sản xuất linh kiện khác đang mở rộng hiện diện.
Gotion mới đây công bố dự án xây “gigafactory” trị giá 1,3 tỷ USD, có thể tăng lên 6,5 tỷ USD, đặt nền móng cho ngành pin châu Phi.
Bản đồ chuỗi cung ứng toàn cầu đang tái định hình
Kể từ khi chính quyền Trump và sau đó là Biden áp thuế cao lên xe điện Trung Quốc (lên đến 100% ở Mỹ và 45% ở EU), các nhà sản xuất Trung Quốc đã buộc phải tìm cách lách rào thuế quan thông qua các “quốc gia cầu nối” như Mexico, Việt Nam, Thái Lan, Thổ Nhĩ Kỳ, và Morocco.
Morocco trở nên đặc biệt hấp dẫn vì:
- Gần châu Âu về địa lý.
- Có hệ thống giao thông hiện đại, đặc biệt là cảng Tangier-Med.
- Sở hữu trữ lượng phosphate lớn – nguyên liệu cho pin EV.
- Đang chuyển đổi mạnh mẽ sang năng lượng tái tạo.
- Là quốc gia xuất khẩu ô tô lớn nhất vào EU năm 2023, vượt Trung Quốc, Nhật và Ấn Độ (theo Auto World Journal).
Renault và Stellantis đã sản xuất tại Morocco hàng chục năm. Giờ đây, các công ty Trung Quốc đang làm điều tương tự, như Mexico đã từng giúp các hãng xe Mỹ lách thuế nhập khẩu.
Bài toán cân bằng chiến lược: Bắc Kinh – Washington – Brussels
Tuy nhiên, vị thế cầu nối cũng đi kèm rủi ro. Morocco phải khéo léo cân bằng giữa Trung Quốc và phương Tây:
- Về quân sự và an ninh, Morocco là đối tác chiến lược của Mỹ, tham gia tập trận với NATO, hợp tác chống khủng bố, và đang muốn mua tiêm kích tàng hình F-35.
- Morocco cũng hưởng lợi từ việc chính quyền Trump công nhận chủ quyền của nước này tại Tây Sahara năm 2020.
- Ngược lại, Trung Quốc lại là nhà tài trợ lớn: xây tuyến đường sắt cao tốc, nhà máy điện mặt trời, khu công nghệ cao 10 tỷ USD tại Tangier, và cung cấp thép cho dự án đường ống dẫn khí trị giá 26 tỷ USD nối Nigeria – Morocco.
- Chính quyền Trump có thể gây sức ép để Morocco phải chọn phe, ví dụ bằng cách tăng thuế hoặc hạn chế thương mại với các nước thân Trung Quốc.
“Morocco coi Trung Quốc là đối tác quan trọng, nhưng họ cũng ý thức được rủi ro nếu làm phật lòng Mỹ, nhất là khi ông Trump trở lại,” chuyên gia Ahmed Aboudouh tại Chatham House nhận định.
Các doanh nghiệp nên theo sát các nước cầu nối như Morocco, Thổ Nhĩ Kỳ, Mexico, Việt Nam – nơi sẽ là điểm trung chuyển trong dòng vốn và công nghệ EV toàn cầu giai đoạn 2025–2030.
shared via nytimes,
