Trump áp đặt trừng phạt các công ty dầu khí Nga giữa căng thẳng leo thang với Putin
24/10/25
Bước ngoặt mới trong chính sách đối với Nga
Tổng thống Donald Trump tuyên bố áp đặt loạt biện pháp trừng phạt mới và mạnh tay nhất từ trước đến nay đối với ngành năng lượng Nga kể từ khi chiến tranh Ukraine bùng nổ. Đây là lần đầu tiên trong nhiệm kỳ hai, Trump trực tiếp nhắm vào các trụ cột kinh tế của Moscow – động thái phản ánh sự thất vọng ngày càng tăng của ông đối với Tổng thống Vladimir Putin, đặc biệt sau khi kế hoạch gặp gỡ song phương ở Budapest đổ vỡ.
Các biện pháp này được công bố ngay trong cuộc gặp giữa Trump và Tổng thư ký NATO Mark Rutte tại Phòng Bầu Dục. Rutte đại diện cho liên minh châu Âu tới Washington nhằm thuyết phục Trump duy trì lập trường ủng hộ Ukraine.
Trừng phạt nhằm vào “động cơ chiến tranh” của Kremlin
Đối tượng chính của lệnh trừng phạt là hai tập đoàn dầu khí lớn nhất nước Nga – Rosneft và Lukoil. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent gọi đây là “hai động cơ của cỗ máy chiến tranh Kremlin”, đồng thời kêu gọi “chấm dứt ngay lập tức các hành động đổ máu và thực thi lệnh ngừng bắn”.
Tại Nhà Trắng, Trump cho biết lý do hủy bỏ hội nghị thượng đỉnh ở Budapest là “cảm thấy không phù hợp”. “Tôi đã có những cuộc trò chuyện tốt với Vladimir, nhưng mọi thứ không bao giờ tiến triển. Chúng tôi không thể đi đến nơi cần đến, nên tôi hủy,” ông nói. Khi được hỏi vì sao chọn thời điểm này để ra lệnh trừng phạt, ông trả lời ngắn gọn: “Tôi cảm thấy đây là thời điểm đúng đắn.”
Động thái này được giới phân tích đánh giá là một trong những bước đi quan trọng nhất của Mỹ đối với lĩnh vực dầu khí Nga kể từ năm 2022. Trong khi chính quyền Biden trước đó vẫn tránh tấn công trực tiếp Rosneft và Lukoil để duy trì khả năng mua dầu hợp pháp của các đồng minh, việc nhắm vào hai tập đoàn này có thể gây ảnh hưởng lớn tới nguồn thu ngân sách của Moscow.
Thách thức trong việc thực thi và phản ứng quốc tế
Giới chuyên gia cảnh báo hiệu quả của các biện pháp trừng phạt phụ thuộc nhiều vào việc Washington có sẵn sàng áp dụng các “biện pháp trừng phạt thứ cấp” hay không – tức là nhắm đến những quốc gia hoặc tổ chức vẫn duy trì quan hệ tài chính với Nga. Daniel Tannebaum, chuyên gia rủi ro tại Oliver Wyman và thành viên Hội đồng Đại Tây Dương, cho rằng “nếu không có công cụ đó, đòn trừng phạt khó tạo được sức ép thực sự.”
Trump, trong khi đó, khẳng định đây là “những biện pháp trừng phạt vĩ đại”. “Chúng rất lớn, nhắm vào hai công ty dầu khí hàng đầu của Nga. Chúng tôi hy vọng không phải duy trì chúng lâu, bởi ai cũng muốn chiến tranh sớm kết thúc,” ông nói.
Trong cuộc gặp, Rutte dành nhiều lời ca ngợi tổng thống Mỹ, gọi đây là bước tiến quan trọng trong việc duy trì đoàn kết xuyên Đại Tây Dương. Trump đáp lại: “Chúng tôi là một thành viên rất tự hào của NATO và có mối quan hệ tuyệt vời với các nước đồng minh.”
Nỗ lực “kiểm soát” Trump của châu Âu
Dù cuộc gặp diễn ra suôn sẻ, các nhà lãnh đạo châu Âu phải “trải qua một năm đầy sóng gió” trong việc duy trì lập trường nhất quán của Washington. Chỉ vài ngày trước, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tới Nhà Trắng để kêu gọi Trump hỗ trợ thêm vũ khí và tăng cường áp lực với Nga. Nhưng hậu trường cho thấy cuộc gặp diễn ra không suôn sẻ: Trump được cho là thúc giục Zelensky nhượng lại phần lãnh thổ để đạt được thỏa thuận ngừng bắn theo điều kiện của Moscow.
Giới ngoại giao châu Âu vì thế luôn lo ngại nếu để Trump “tự do hành động quá lâu”, ông có thể bị ảnh hưởng bởi Putin. Tình trạng “con lắc” trong quan hệ Trump–Putin đã lặp lại nhiều lần suốt năm qua, thường mang lại lợi thế cho Moscow.
Sau cuộc gặp ở Alaska hồi tháng 8, Trump tuyên bố cuộc đối thoại với Putin đạt điểm “10”, dù ông rút lại yêu cầu chính về việc đạt ngừng bắn tức thì. Ngay sau đó, lãnh đạo châu Âu đồng loạt bay đến Washington để “bao vây” tổng thống Mỹ, triển khai một chiến dịch vận động ngoại giao dồn dập nhằm giữ ông ở lại phía Ukraine.
Sự do dự trong hỗ trợ quân sự
Đầu tháng này, kịch bản tương tự lặp lại. Khi Trump úp mở khả năng cung cấp tên lửa hành trình Tomahawk cho Ukraine, các đồng minh châu Âu bày tỏ hy vọng. Nhưng sau một cuộc điện đàm với ông Putin, kế hoạch này bị gác lại.
Giải thích về quyết định, Trump cho biết: “Tomahawk là loại vũ khí rất phức tạp, mất nhiều thời gian để học cách sử dụng. Cách duy nhất để phóng chúng là nếu chính chúng ta làm điều đó, và chúng ta sẽ không làm thế.”
Rutte khéo léo tránh bình luận trực tiếp về Tomahawk, nhưng nhấn mạnh: “Về phía chúng tôi, sự ủng hộ dành cho Ukraine vẫn vững chắc và gần gũi với trái tim tổng thống.”
Cố gắng kéo Trump trở lại “thực tế chiến trường”
Một mối lo ngại khác của châu Âu là việc Trump gần đây dường như chấp nhận luận điệu của Putin “Nga đang chiến thắng” – điều trái ngược với phần lớn các đánh giá quốc phòng. Seth Jones, chuyên gia tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), nhận định: “Mục tiêu chính của liên minh châu Âu hiện nay là kéo Trump trở lại với thực tế, Nga không mạnh như họ tuyên truyền.”
Jones nói thêm: “Cần nhắc nhở tổng thống rằng người Nga không tiến xa như họ tuyên bố. Để đạt được hòa bình, Moscow phải cảm nhận được cái giá của chiến tranh.”
Chiến sự vẫn tiếp diễn
Ngay trong ngày Trump ban hành lệnh trừng phạt, Nga lại mở đợt tấn công mới vào Ukraine, với một trong những mục tiêu bị đánh trúng là trường mẫu giáo. Video do Tổng thống Zelensky đăng tải cho thấy các bậc phụ huynh bế con chạy khỏi tòa nhà bốc cháy, trong khung cảnh hoảng loạn.
Hình ảnh ấy càng làm tăng sức nặng cho tuyên bố của Washington, đã đến lúc “chấm dứt đổ máu và khôi phục hòa bình”. Tuy nhiên, khi cả Moscow lẫn Kyiv đều chưa có dấu hiệu nhượng bộ, và khi chính sách của Mỹ vẫn xoay quanh tâm trạng khó đoán của Tổng thống Trump, tương lai của cuộc chiến vẫn phủ một màn sương bất định – không chỉ với Ukraine, mà cả với trật tự năng lượng toàn cầu.
shared via nytimes,
