Trump tái định hình trật tự đầu tư toàn cầu từ Trung Đông
13/05/25
 |
| Ông Trump gặp Thái tử Mohammed bin Salman của Ả rập Saudi tại Riyadh năm 2017. Ảnh: Jonathan Ernst/Reuters |
Không còn là những tuyên bố chính trị hay thông điệp đạo lý, chuyến công du mới nhất của Tổng thống Donald Trump đến Trung Đông là một bản hợp đồng khổng lồ kéo dài bốn ngày – được thiết kế dành riêng cho những người hiểu giá trị của con số, lợi nhuận và đòn bẩy quyền lực mềm thông qua thương mại.
Saudi Arabia – Qatar – UAE không còn chỉ là các cường quốc dầu mỏ, mà đang trở thành trung tâm luân chuyển tài sản và tái định vị chiến lược đầu tư toàn cầu. Và ông Trump đang trở lại vùng đất này, không phải để phát biểu về hòa bình, mà để mở rộng một chuỗi các thương vụ trị giá trên 1.000 tỷ USD, bao gồm máy bay, AI, công nghệ hạt nhân, tiền mã hóa, bất động sản và giải trí.
1. Định vị lại Trung Đông như "cỗ máy tăng trưởng" của Trump
Không phải tình cờ mà Trung Đông trở thành điểm đến đầu tiên trong nhiệm kỳ hai của ông Trump. Tại vùng đất nơi chỉ một vài người có quyền quyết định hàng nghìn tỷ USD, tốc độ ra quyết định và quy mô giao dịch là điều không một thị trường phương Tây nào có thể sánh bằng.
Kế hoạch lần này không nói nhiều đến chiến lược đối ngoại. Thay vào đó, ông Trump yêu cầu nhóm cố vấn chuẩn bị danh sách các thương vụ công bố được – càng nhiều số 0 phía sau càng tốt. Một số thương vụ lớn được kỳ vọng:
- Hợp đồng cung cấp máy bay thương mại Boeing và các linh kiện hàng không trị giá hàng chục tỷ USD với Saudi Arabia và Qatar.
- Thỏa thuận chuyển giao công nghệ hạt nhân dân sự, bao gồm quyền làm giàu uranium – điều chưa từng có tiền lệ trong hợp tác Mỹ–Saudi.
- Gói đầu tư chung vào lĩnh vực trí tuệ nhân tạo và công nghệ tài chính với UAE, bao gồm các quỹ đầu tư mạo hiểm song phương.
- Mở rộng hệ sinh thái tiền mã hóa của Trump, với USD1 – stablecoin được bảo chứng bằng trái phiếu Mỹ và tiền mặt – do một đối tác có liên hệ với chính phủ UAE hậu thuẫn.
2. Trump & vùng Vịnh: Quan hệ thân thiết được quy đổi thành thương vụ
Từ năm 2021 đến nay, không nơi nào có ảnh hưởng đến tài sản của gia đình Trump hơn vùng Vịnh. Những gì ông Trump từng làm khi còn ở Nhà Trắng – bảo vệ Thái tử Saudi khỏi các cáo buộc sau vụ Khashoggi, giữ thế thân thiện với chính quyền UAE và Qatar – đang được đền đáp bằng hợp đồng, tiền mặt, và ảnh hưởng lâu dài.
- Jared Kushner – con rể ông Trump – nhận 2 tỷ USD từ quỹ đầu tư công Saudi (PIF) chỉ 6 tháng sau khi rời Nhà Trắng, bất chấp khuyến cáo từ cố vấn tài chính nội bộ.
- PIF cũng là nhà sáng lập giải đấu LIV Golf, hiện tổ chức thường niên tại các sân golf Trump, đem lại doanh thu đáng kể cho tập đoàn.
- Trump Organization ký loạt hợp đồng bất động sản với công ty Saudi, bao gồm dự án khách sạn và biệt thự cao cấp tại Jeddah, Dubai và Muscat.
- Một thỏa thuận tiền mã hóa cũng đang được đàm phán với đơn vị gắn với chính phủ UAE – tích hợp mã hóa vào hệ sinh thái Trump Media và nền tảng Truth Social.
3. Qatar tặng máy bay 400 triệu USD: Cú bắt tay lịch sử hay thông điệp chiến lược?
Một trong những dấu ấn lớn nhất trong chuyến đi này: Qatar đề xuất tặng một chiếc Boeing 747-8 trị giá 400 triệu USD – có thể được sử dụng làm chuyên cơ tổng thống hoặc tài sản thuộc thư viện tổng thống sau nhiệm kỳ.
Dù chưa chính thức, thương vụ này nếu hoàn tất sẽ trở thành món quà lớn nhất từ một chính phủ nước ngoài dành cho Mỹ – vượt xa quy mô tài trợ thường thấy. Với giới đầu tư, điều này phản ánh mức độ cam kết tài chính mà vùng Vịnh sẵn sàng dành cho cá nhân có ảnh hưởng đến hệ sinh thái đầu tư Mỹ.
4. Trung Đông định hướng lại danh mục đầu tư toàn cầu
Saudi Arabia, UAE và Qatar hiện đang quản lý hơn 2.000 tỷ USD tài sản chủ quyền, và đang trong quá trình chuyển hướng danh mục đầu tư ra khỏi dầu mỏ, chuyển sang AI, bán dẫn, công nghệ tài chính, và hạ tầng Mỹ.
Cam kết mới nhất gồm:
- Saudi Arabia: 600 tỷ USD đầu tư vào Mỹ trong 4 năm tới.
- UAE: 1.400 tỷ USD đầu tư vào Mỹ trong 10 năm tới.
Dù nhiều chuyên gia nghi ngờ khả năng thực hiện đủ 100%, chỉ riêng việc công bố con số này cũng đã gây hiệu ứng tâm lý lớn với thị trường và nhà đầu tư Mỹ.
Các CEO hàng đầu Mỹ đã sẵn sàng đón dòng tiền này. Diễn đàn đầu tư tại Riyadh tuần này có sự tham gia của lãnh đạo IBM, BlackRock, Citigroup, Palantir, Qualcomm – cùng với cố vấn mã hóa của Nhà Trắng David Sacks. Trump muốn tạo ra “trung tâm tài chính song phương” giữa Mỹ và vùng Vịnh – với chính ông đóng vai trò người trung gian và người hưởng lợi chiến lược.
5. Trump không mang chiến lược – ông mang thị trường
Trong khi các nhà lãnh đạo phương Tây thường nói về dân chủ và nhân quyền, Trump mang đến một ngôn ngữ vùng Vịnh hiểu rõ: cơ hội, hiệu quả, đòn bẩy tài chính.
Thay vì lên án, ông mở cửa cho dòng tiền. Thay vì điều kiện, ông mở đàm phán không ràng buộc. Thay vì thông cáo ngoại giao, ông ký hợp đồng. Và kết quả? Các đối tác Trung Đông ưu tiên Trump hơn bất kỳ tổng thống nào khác sau Chiến tranh Lạnh.
Nếu như 20 năm qua, Trung Quốc là bệ phóng tăng trưởng của nhiều tập đoàn phương Tây, thì vùng Vịnh dưới thời Trump có thể là Trung Quốc tiếp theo – nhưng với luật chơi linh hoạt hơn, chi phí thấp hơn, và quan hệ chính trị chặt chẽ hơn.
Trump không đang đi ngoại giao. Ông đang thiết kế một nền kinh tế song hành Mỹ–Trung Đông, nơi hợp đồng thay thế thông cáo, và đầu tư thay thế chiến lược. Doanh nhân nào hiểu điều đó – sẽ đi trước một bước.
shared via nytimes,
