Thuế quan với Trung Quốc khó cứu nổi ngành thiết bị y tế Mỹ
24/04/25
 |
| Alex Plavevski/EPA, via Shutterstock |
Trong đại dịch Covid-19, hình ảnh y tá Mỹ mặc túi rác thay đồ bảo hộ đã khiến cả nước chấn động. Mỹ – nơi phát minh ra khẩu trang N95 và găng tay nitrile – lại rơi vào thế bị động vì phụ thuộc gần như hoàn toàn vào đồ bảo hộ nhập khẩu, đặc biệt từ Trung Quốc.
1. Tình hình hiện tại: Lệ thuộc vẫn hoàn lệ thuộc
- Hơn 90% thiết bị bảo hộ cá nhân (PPE) sử dụng trong y tế Mỹ hiện sản xuất tại Trung Quốc.
- Trong đại dịch, Bộ Quốc phòng Mỹ chi 1,3 tỷ USD để giúp các công ty nội địa mở nhà máy sản xuất N95 và găng tay nitrile.
- Năm 2021, Quốc hội đã ra luật buộc các cơ quan liên bang ưu tiên mua thiết bị y tế sản xuất tại Mỹ. Tuy nhiên, nhiều lỗ hổng pháp lý khiến luật này trở thành hình thức, với hàng loạt yêu cầu miễn trừ được chấp thuận.
Ngay cả tại trạm kiểm dịch ở sân bay JFK, khẩu trang sử dụng cũng ghi "Made in China" – theo lời ông Eric Axel, Giám đốc Hiệp hội các nhà sản xuất thiết bị y tế Mỹ.
2. "Startup Covid" chết gần hết
- Trong năm đầu đại dịch, hơn 100 startup PPE mọc lên khắp nước Mỹ.
- Đến nay, chỉ 5 công ty còn hoạt động.
Lý do:
- Nhu cầu giảm sau đại dịch.
- Khẩu trang trở thành biểu tượng “mất tự do” với nhiều người Mỹ.
- Và đặc biệt: hàng Trung Quốc quay lại với giá quá rẻ.
“Ngay cả khi áp thuế 100%, khẩu trang Trung Quốc giá 1 cent vẫn rẻ hơn khẩu trang Mỹ giá 8 cent.” – Lloyd Armbrust, CEO Armbrust American
3. Liệu thuế quan có giúp được?
Tổng thống Trump vừa công bố loạt thuế mới với Trung Quốc, trong đó có mặt hàng PPE. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp Mỹ tỏ ra hoài nghi:
- Thuế trả đũa của Trung Quốc: 84% với hàng nhập từ Mỹ, có thể khiến chuỗi cung ứng biến động.
- Chính sách thay đổi xoành xoạch: “Khó lập kế hoạch đầu tư nếu chính sách thay đổi không theo chu kỳ, mà theo từng ngày.” – Scott McGurl, chuyên gia Grant Thornton
Một số doanh nhân như ông Dan Izhaky (United Safety Technology) từng được ký hợp đồng liên bang trị giá 96 triệu USD, nhưng khi xin thêm 50 triệu USD để hoàn thiện nhà máy sản xuất găng tay nitrile (công suất 200 triệu chiếc/tháng), bị Bộ Y tế Mỹ từ chối.
“Chỉ cần vài hợp đồng mua dài hạn, chúng tôi đã hoàn tất nhà máy. Nhưng chính phủ thì không còn hứng thú.” – Dan Izhaky
4. Trợ cấp hay thuế quan chưa đủ – cần cam kết mua hàng trong nước
Nhiều người trong ngành cho rằng thuế quan là chưa đủ. Cần có:
- Chính sách bắt buộc các cơ quan liên bang và hệ thống bệnh viện mua hàng nội địa.
- Cam kết mua dài hạn, để các nhà đầu tư dám bỏ vốn xây dựng nhà máy.
Điều này tương tự như mô hình của Lầu Năm Góc – chi hàng trăm tỷ USD mỗi năm để duy trì công nghiệp quốc phòng, kể cả trong thời bình.
Hiện tại, chỉ một số ít công ty trụ lại được là nhờ khách hàng chiến lược:
- SafeSource Direct: sống nhờ hợp tác với hệ thống bệnh viện Ochsner Health.
- Armbrust American: bán lẻ qua Target, nơi chấp nhận trả cao hơn 50% để có hàng chất lượng cao, sản xuất tại Mỹ.
Dù khẩu trang có vẻ nhỏ bé, nhưng nó là biểu tượng cho một thực tế lớn:
Nếu Mỹ không thể tự sản xuất thiết bị y tế cơ bản, sẽ không thể ứng phó khi khủng hoảng mới xảy ra.
Và nước Mỹ cần lựa chọn: tiếp tục phụ thuộc, hay đầu tư nghiêm túc vào khả năng tự cường sản xuất.
shared via nytimes,
