Nền kinh tế Mỹ đứng trước ngã rẽ: Doanh nghiệp và Fed thận trọng chờ diễn biến mới
12/06/25
 |
| Beth Hammack, chủ tịch Ngân hàng Dự trữ Liên bang Cleveland, gặp gỡ một số nhà lãnh đạo doanh nghiệp tại Cincinnati, bao gồm chủ sở hữu của Graeter’s Ice Cream. Ảnh: Madeleine Hordinski/The New York Times |
Giữa bối cảnh chính sách thuế quan thay đổi chóng mặt, người tiêu dùng dè dặt chi tiêu và thị trường lao động có dấu hiệu chậm lại, các doanh nghiệp Mỹ và Cục Dự trữ Liên bang (Fed) đang bước vào giai đoạn bất định nhất trong nhiều năm.
Doanh nghiệp co cụm, cân đo chi phí
Joe Lanni, CEO của tập đoàn Thunderdome Restaurant Group có trụ sở tại Cincinnati, quản lý hơn 50 nhà hàng trên toàn quốc, cho biết doanh nghiệp ông đang điều chỉnh để thích ứng với nền kinh tế thay đổi liên tục. Khi thị trường lao động bước qua giai đoạn khủng hoảng hậu đại dịch, ông Lanni buộc phải cắt giảm những món ăn đòi hỏi lao động chuyên biệt, như bánh tortilla tươi – từng cần một nhân viên toàn thời gian để chuẩn bị.
Doanh nghiệp ông cũng lên kế hoạch đóng cửa một số địa điểm hoạt động kém hiệu quả, đồng thời mở rộng các mô hình phục vụ nhanh đang tăng trưởng tốt. “Chỉ cần doanh thu không hỗ trợ được vận hành, là ta sẽ lỗ rất nhanh do khó kiểm soát chi phí nhân công, nguyên liệu và dịch vụ,” ông nói.
Mặc dù lo ngại về tình hình chung, ông Lanni vẫn dự định tuyển thêm khoảng 200 lao động để đáp ứng nhu cầu phục vụ mùa hè – nâng tổng số nhân viên lên 1.500 trước khi giảm vào mùa thu.
Fed cân nhắc kịch bản kép: Lạm phát tăng - Tăng trưởng chậm
Bà Beth Hammack, Chủ tịch Fed chi nhánh Cleveland, sau khi gặp gỡ các doanh nghiệp ở Cincinnati, cho biết: “Tôi thực sự không biết tình hình sẽ rẽ theo hướng nào.” Bà cho rằng Fed không nên hành động vội vàng khi chưa rõ tác động từ các chính sách mới của chính quyền Tổng thống Trump.
Kể từ khi Trump quay lại Nhà Trắng, chính sách thương mại đã được điều chỉnh mạnh mẽ: thuế quan tăng cao, chuỗi cung ứng thay đổi, cắt giảm nhập cư khiến lực lượng lao động sụt giảm. Trong khi đó, người tiêu dùng – trụ cột của kinh tế Mỹ – ngày càng dè dặt trong chi tiêu. Các khảo sát gần đây cho thấy cả ngành dịch vụ và sản xuất đều chậm lại.
Thị trường việc làm mất đà nhưng chưa khủng hoảng
Tỷ lệ thất nghiệp tuy nhích nhẹ so với mức thấp kỷ lục năm 2022, nhưng vẫn ổn định ở mức 4,2% trong tháng 5/2025. Số đơn xin trợ cấp thất nghiệp tăng, nhưng sa thải vẫn ở mức thấp. Các công ty dường như ngại sa thải lao động do vẫn ám ảnh bởi giai đoạn thiếu hụt nhân sự sau đại dịch.
Một số ngoại lệ như Procter & Gamble đã công bố kế hoạch cắt giảm 15% lực lượng lao động không thuộc sản xuất – tương đương 7.000 người tại trụ sở Cincinnati – trong vòng hai năm.
Tại quán bar rượu và nhạc jazz Nostalgia ở Cincinnati, bà Tammie Scott – chủ quán – cho biết đang tuyển thêm nhân viên để mở thêm hai cơ sở mới. Tuy nhiên, bà cũng phải điều chỉnh lịch làm việc linh hoạt hơn, đóng cửa sớm vào những đêm ít khách và chỉ bố trí hai thay vì ba nhân viên pha chế vào cuối tuần nếu lượng khách không ổn định.
Giá cả leo thang và lo ngại từ người tiêu dùng
Bà Scott cho rằng những yếu tố bên ngoài – đặc biệt là thuế quan và giá cả leo thang – đang ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lý tiêu dùng. “Người tiêu dùng hiện thận trọng hơn nhiều trong chi tiêu,” bà chia sẻ. Do đó, bà rất hạn chế việc tăng giá thức uống, dù chi phí rượu vang, tequila và nhiều mặt hàng nhập khẩu khác đang tăng.
Ông Rich Graeter – đại diện thế hệ thứ năm điều hành hãng kem Graeter’s Ice Cream – cũng đối mặt với vấn đề tương tự. Giá bán lẻ của sản phẩm ông bị tăng thêm 1 USD/pint tại siêu thị Kroger khiến nhu cầu sụt giảm.
Mặc dù phần lớn nguyên liệu sản xuất kem được mua trong nước, các sản phẩm phụ trợ như muỗng nhựa, cốc giấy, áo phông – đều nhập từ Trung Quốc và hiện đang chịu ảnh hưởng bởi chính sách thuế mới.
Vẫn tiếp tục mở rộng – Nhưng thận trọng
Cả Graeter’s và Nostalgia đều lên kế hoạch mở thêm cơ sở, nhưng trong bối cảnh cạnh tranh về lao động bớt gay gắt hơn so với trước, việc tuyển dụng không còn quá căng thẳng.
Ông Graeter chia sẻ: “Không ai thích sự hỗn loạn. Nhưng nếu tình hình không tệ hơn nữa – mà tôi cũng không nghĩ nó có thể tệ hơn – thì chúng tôi sẽ tiếp tục tiến lên, từng bước một.”
Fed đối mặt với thế tiến thoái lưỡng nan
Chủ tịch Fed Jerome Powell đã thay đổi lập luận từ mùa hè năm ngoái, khi không còn xem thị trường lao động là yếu tố gây lạm phát chính. Động thái đó đã mở đường để Fed bắt đầu cắt giảm lãi suất – với mức giảm đáng kể 0,5 điểm phần trăm vào tháng 9/2024. Tuy nhiên, từ tháng 1/2025, ngân hàng trung ương đã tạm ngưng cắt giảm.
Giờ đây, trước bối cảnh tăng trưởng chậm lại trong khi lạm phát có nguy cơ tăng trở lại do tác động từ chính sách thuế của ông Trump, Fed đối mặt với nguy cơ mục tiêu kép – duy trì thị trường lao động và kiểm soát giá cả – có thể bị xung đột.
Bà Hammack nhận định chính sách hiện tại đang ở mức “tiệm cận trung lập” – tức không quá kích thích tăng trưởng, cũng không quá kiềm chế. “Chúng tôi vẫn phải duy trì tư thế có phần thắt chặt để đảm bảo hoàn thành cả hai mục tiêu,” bà nói.
Chưa vội hành động, nhưng luôn sẵn sàng
Khi được hỏi về khả năng giảm lãi suất như mong muốn từ Tổng thống Trump, bà Hammack trả lời: “Tôi sẽ chỉ cân nhắc giảm lãi suất nếu thấy dấu hiệu rõ ràng thị trường lao động suy yếu nghiêm trọng.”
Ngược lại, nếu lạm phát tăng vọt hoặc kỳ vọng giá cả thay đổi tiêu cực, tăng lãi suất là hoàn toàn có thể.
“Chúng tôi có thể phản ứng nhanh và mạnh khi cần,” bà nhấn mạnh, cho thấy Fed vẫn giữ khả năng linh hoạt cao trong điều hành.
shared via nytimes,
