“Trung Quốc mới” của các nhà máy Trung Quốc: Cuộc tháo chạy qua Việt Nam để né đòn thuế Trump
10/05/25
 |
| Khi các đơn hàng trở nên không thể thực hiện tại Trung Quốc với mức thuế quan hơn 145%, các công ty Trung Quốc đang cố gắng chuyển hoạt động sản xuất sang Việt Nam. Ảnh: Linh Pham/The New York Times |
Khi Tổng thống Trump áp mức thuế khủng lên đến 145% với hàng hóa Trung Quốc, hàng loạt nhà máy xuất khẩu Trung Quốc buộc phải tìm lối thoát. Và "trạm trung chuyển" lý tưởng nhất lúc này chính là Việt Nam.
Việt Nam: điểm đến chiến lược và gấp rút
Làn sóng dịch chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc đã bắt đầu từ nhiệm kỳ đầu của ông Trump, nhưng lần này, tốc độ tăng vọt. Các nhà máy sản xuất từ quần jeans, đồ thể thao cho đến đồ trang trí Noel đang gấp rút mở xưởng ở Việt Nam hoặc tăng công suất các cơ sở đã xây dựng trước đó. Chẳng hạn, Alibaba và Shein đang tích cực hỗ trợ đối tác Trung Quốc tìm điểm thay thế tại Việt Nam, thậm chí đưa nhân sự sang để xúc tiến.
Số liệu đã phản ánh xu hướng rõ rệt: trong tháng trước, xuất khẩu từ Trung Quốc sang Mỹ giảm mạnh, còn xuất khẩu sang Đông Nam Á, đặc biệt là Việt Nam, thì tăng vọt. Ông Vũ Mạnh Hùng, chủ sở hữu 7 nhà máy tại miền Bắc Việt Nam, cho biết đang nhận “bão” yêu cầu từ doanh nghiệp Trung Quốc, dù ông chưa thể nhận thêm do đã kín lịch sản xuất phục vụ đơn hàng Mỹ trước tháng 7.
Cơ hội và thách thức với doanh nghiệp Việt
Việt Nam là giải pháp hấp dẫn nhờ vị trí giáp Trung Quốc, lực lượng lao động trẻ và chi phí sản xuất vẫn cạnh tranh. Tuy nhiên, thách thức không nhỏ. Mỹ đang thương lượng các thỏa thuận thương mại mới với Việt Nam nhằm hạn chế tình trạng “Made in China vòng qua Việt Nam” để vào Mỹ.
Dù vậy, nhiều doanh nghiệp đã có mặt sẵn ở đây đang tăng tốc. Công ty QIS Sport Goods, chuyên sản xuất ván trượt, kickboard… hiện có 150 nhân sự tại Trung Quốc và 400 ở Việt Nam, đang tuyển thêm. Công ty Dongguan Box, chuyên hộp quà cao cấp cho Tiffany & Co và Hallmark, cũng vừa hoàn thiện dây chuyền sản xuất tại Việt Nam dành riêng cho khách hàng Mỹ. Họ tiết lộ: chi phí sản xuất tại Việt Nam cao hơn 20% so với Trung Quốc, chủ yếu do phải vận chuyển nguyên vật liệu, nhưng vẫn buộc phải chuyển đơn hàng để né thuế.
Chiến lược kép: “chân ở hai nơi”
Nhiều doanh nghiệp chọn chiến lược kép: giữ cơ sở tại Trung Quốc cho đơn hàng đi châu Âu, đồng thời mở rộng nhanh chóng ở Việt Nam để phục vụ thị trường Mỹ. Công ty Jia Yue Technology (trang trí Noel) đã chuyển hơn 50% sản lượng sang Việt Nam và tiếp tục tính toán tăng thêm.
Cơn sốt “né thuế” lan rộng
Không chỉ có sự hỗ trợ chính thống, trên mạng xã hội Trung Quốc cũng xuất hiện cả “đội ngũ tư vấn phi chính thức” chia sẻ cách lách thuế — như gửi hàng qua Malaysia để gắn nhãn nước thứ ba. Một bài viết trên Xiaohongshu (RED) ví von: “Thuế cao đến mức sốc, nhưng chúng ta đâu có dễ bị chặn!”
Tuy vậy, không phải ai cũng nhảy vào ngay. Ông Nhiếp Sỹ Văn ở Quảng Châu cho biết, dù bạn bè ông đã mở nhà máy ở Việt Nam, ông vẫn chần chừ vì thời gian vận chuyển nguyên liệu sang Việt Nam kéo dài hơn, làm chậm tiến độ.
Trong khi thế giới loay hoay với chuỗi cung ứng hậu Covid và địa chính trị căng thẳng, doanh nghiệp Trung Quốc đang âm thầm “tái định vị toàn cầu” — và Việt Nam đang trở thành một mắt xích quan trọng. Câu chuyện không còn là “liệu họ có rời Trung Quốc không” mà là họ sẽ rời đi bao nhiêu phần — và ai ở Việt Nam sẽ bắt được cơ hội này nhanh nhất.
shared via nytimes,
