Trump muốn iPhone sản xuất tại Mỹ – Ấn Độ đang làm điều đó như thế nào?
02/07/25
Trong khi Tổng thống Donald Trump liên tục kêu gọi các tập đoàn Mỹ – đặc biệt là Apple – đưa sản xuất iPhone về lại quê nhà, thì ở nửa kia bán cầu, Ấn Độ đang từng bước hiện thực hóa điều đó.
Một nhà máy iPhone mới đang mọc lên giữa những cánh đồng kê và bãi đá ở Devanahalli, vùng xa xôi gần thành phố Bengaluru, bang Karnataka. Nhìn từ xa, khu phức hợp hiện đại rộng 300 mẫu Anh của Foxconn, công ty Đài Loan sản xuất phần lớn iPhone cho Apple, giống như con tàu vũ trụ vừa hạ cánh xuống vùng nông thôn Ấn Độ.
Tổng vốn đầu tư vào cơ sở này ước tính 2,5 tỷ USD – con số phản ánh nỗ lực nghiêm túc và dài hạn của Apple và Foxconn tại Ấn Độ. Nhưng đằng sau đó là những bài học đáng suy ngẫm cho nước Mỹ – nơi Trump đang thúc giục phục hồi ngành công nghiệp sản xuất trong nước.
Apple rời Trung Quốc, chọn Ấn Độ làm cứ điểm thay thế
Sau đại dịch Covid-19 và giữa căng thẳng địa chính trị gia tăng, Apple – vốn phụ thuộc sâu sắc vào sản xuất tại Trung Quốc bắt đầu chuyển dịch chuỗi cung ứng. Ấn Độ nổi lên như điểm đến hấp dẫn.
Theo Counterpoint Research, tính đến đầu năm 2025, Foxconn sản xuất 25–30% tổng lượng iPhone toàn cầu tại Ấn Độ – chỉ sau hai năm kể từ khi bắt đầu hoạt động tại đây. Tính đến thời điểm hiện tại, 18% nhu cầu iPhone toàn cầu được đáp ứng từ Ấn Độ.
Từ nhà máy iPhone đến hệ sinh thái công nghiệp
Tại nhà máy mới ở Devanahalli, 8.000 công nhân đã bắt đầu làm việc trên hai dây chuyền dù vẫn đang xây dựng phần lớn cơ sở hạ tầng. Nơi đây dự kiến sẽ có 40.000 lao động – chủ yếu là nữ giới, được bố trí chỗ ở trong khu ký túc xá cao tầng đang được xây dựng.
Tác động lan tỏa ra toàn vùng: giá đất tăng, việc làm đổ về, và “hệ sinh thái sản xuất” đang dần hình thành. Các công ty cung ứng – từ sản xuất linh kiện nhựa, thiết bị lắp ráp đến tuyển dụng nhân công – đang đổ về khu vực này. Một số là doanh nghiệp bản địa của Ấn Độ, số khác đến từ Đài Loan, Hàn Quốc và Mỹ.
Foxconn tạo ra "làn sóng sản xuất" mạnh mẽ tại Bengaluru, thành phố công nghệ hơn 8 triệu dân vốn nổi tiếng với dịch vụ phần mềm và thiết kế vi mạch. Giờ đây, thành phố đang quay trở lại vai trò nhà máy – đúng như điều ông Trump muốn thấy tại những vùng công nghiệp truyền thống ở Mỹ.
Bài học từ câu chuyện Ấn Độ
Trong bán kính vài kilomet quanh nhà máy Foxconn, lương công nhân tăng từ 10–15%. Các doanh nghiệp nhỏ, từ nhà máy ép nhựa cho máy ATM đến xưởng sản xuất máy kéo sợi, đều đang tìm cách trở thành nhà cung ứng cho Apple.
Ấn Độ ấp ủ giấc mơ “sản xuất lớn” từ lâu. Ngay từ những năm đầu lập quốc, Thủ tướng Jawaharlal Nehru đã gọi các công trình công nghiệp như nhà máy thép, viện nghiên cứu là “những ngôi đền hiện đại của Ấn Độ”. Nhưng phải đến năm 2015, với chính sách “Make in India” của Thủ tướng Narendra Modi, tham vọng này mới bắt đầu được cụ thể hóa.
Đặc biệt từ năm 2020, chính phủ Ấn Độ đã bơm 26 tỷ USD vào chương trình hỗ trợ sản xuất các lĩnh vực chiến lược – bao gồm điện tử.
Việc làm: Động lực lớn nhất
Khác với Mỹ – nơi người lao động bỏ dần ngành sản xuất – Ấn Độ đang khát việc. Gần 50% lực lượng lao động vẫn làm nông nghiệp, trong khi dân số trẻ tiếp tục tăng. Ước tính, mỗi năm Ấn Độ cần tạo ra 10 triệu việc làm mới chỉ để duy trì ổn định. Sản xuất điện tử vì thế không chỉ là bước đi kinh tế – mà còn là chiến lược xã hội sống còn.
Tuy vậy, không phải ai cũng tin vào “câu chuyện iPhone Ấn Độ”. Các nhà phê bình gọi hoạt động lắp ráp cuối cùng là “công việc vặn vít”, vì phần lớn giá trị gia tăng của iPhone – như chip và camera – vẫn nhập từ nước ngoài.
Nhưng chính phủ đang tìm cách thay đổi điều đó. Apple hiện đã mua vỏ máy, kính chuyên dụng và sơn phủ từ các công ty Ấn Độ. Theo quy định, đến năm 2028, Apple phải đảm bảo 30% giá trị sản phẩm bán tại Ấn Độ có nguồn gốc nội địa.
Những công ty hưởng lợi và góp phần thay đổi
Indo-MIM, công ty kỹ thuật cao do CEO gốc Mỹ điều hành, là ví dụ tiêu biểu. Tại nhà máy gần Devanahalli, công ty này sử dụng công nghệ đúc kim loại tiên tiến để sản xuất linh kiện cho hàng trăm khách hàng toàn cầu – từ hàng không, y tế đến xa xỉ phẩm.
Hiện Indo-MIM đã làm giá đỡ và linh kiện hỗ trợ cho Foxconn, đồng thời cũng được hưởng lợi từ mạng lưới nhà cung cấp mới mọc lên xung quanh. “Bạn không thể làm mọi thứ một mình,” CEO Krishna Chivukula chia sẻ. “Giờ đây chúng tôi có thể tập trung làm cái tốt nhất của mình.”
Ông đánh giá cao người lao động ở Devanahalli: “Họ rất khao khát cơ hội. Và trên hết, nơi đây có hàng triệu kỹ sư.”
Những bài toán nhân lực và câu trả lời của Ấn Độ
Tuy sở hữu nhiều kỹ sư nhưng một số doanh nghiệp vẫn phải đưa chuyên gia từ Đông Á sang để vận hành những công đoạn phức tạp. Theo nhà phân tích Prachir Singh (Counterpoint), mất 15 năm để Apple và Foxconn tìm ra mô hình thành công tại Trung Quốc, nhưng chỉ 5 năm để nhân bản một phần mô hình đó tại Ấn Độ.
Một công ty đáng chú ý khác là Centum, nhà sản xuất bảng mạch cho cả tên lửa, máy xúc và thiết bị y tế. Công ty này hiện đang đàm phán để cung cấp thiết bị kiểm định cho nhà máy Foxconn.
Những câu chuyện nhỏ trong bức tranh lớn
Câu chuyện của Sneha – phụ nữ có bằng thạc sĩ toán học – là một lát cắt của sự thay đổi lớn. Cô làm việc cả ngày tại Foxconn, đi bộ về nhà ăn trưa, đeo trên cổ thẻ nhân viên. Cô và hàng nghìn người khác đang biến vùng quê tổ tiên thành trung tâm công nghiệp hiện đại.
Foxconn muốn mở rộng nhanh tại Ấn Độ. Nhưng thứ khiến điều đó trở nên khả thi lại không có ở Mỹ: lực lượng lao động trẻ, đông đảo, được đào tạo bài bản, khao khát công việc.
Josh Foulger, người từng điều hành Foxconn và hiện đứng đầu mảng điện tử của Zetwerk – đối thủ nội địa – cho biết: “Mỗi năm tôi nhận được hơn 700 hồ sơ xin việc từ sinh viên kỹ thuật địa phương.” Bang Karnataka – nơi đặt nhà máy Foxconn – có dân số bằng một nửa Việt Nam.
“Các bang ở Ấn Độ đang cạnh tranh quyết liệt để hút sản xuất,” ông Foulger nói. “Sản xuất là lĩnh vực rất dân chủ. Sản xuất tạo ra việc làm tốt ở mọi cấp độ.”
shared via nytimes,
