Nvidia đạt mốc 5.000 tỷ USD: Biểu tượng quyền lực mới trong kỷ nguyên AI
30/10/25
 |
| Jensen Huang thảo luận về nhu cầu đối với chip mới của Nvidia tại một hội nghị ở Washington. Ảnh: Eric Lee |
Giữa chuyến công du châu Á để gặp Tổng thống Donald Trump hôm thứ Tư, Jensen Huang – Giám đốc điều hành hãng sản xuất chip đồ họa Nvidia – chứng kiến tập đoàn của mình vượt qua cột mốc lịch sử: 5.000 tỷ USD giá trị vốn hóa thị trường, trở thành doanh nghiệp niêm yết đầu tiên trên thế giới chạm ngưỡng này.
Đó là một kỳ tích mà vài năm trước gần như không ai có thể tưởng tượng. Nhưng kể từ khi ChatGPT xuất hiện và thổi bùng làn sóng trí tuệ nhân tạo (AI) toàn cầu, Nvidia đã trở thành “trái tim phần cứng” của cuộc cách mạng công nghệ mới, nắm trong tay những con chip quan trọng nhất cho mọi hệ thống AI hiện đại – từ đào tạo mô hình ngôn ngữ đến vận hành trung tâm dữ liệu.
Giờ đây, Nvidia không chỉ là câu chuyện của Thung lũng Silicon, mà còn là một quân cờ chiến lược trong bàn cờ thương mại của nước Mỹ, nơi công nghệ, địa chính trị và kinh tế toàn cầu đang đan xen chặt chẽ hơn bao giờ hết.
Từ chip đồ họa đến quyền lực quốc gia
Giá trị của Nvidia tăng thêm 1.000 tỷ USD chỉ trong bốn tháng, phản ánh sự tập trung tài sản chưa từng thấy trong lịch sử thị trường. Không chỉ là biểu tượng của thịnh vượng công nghệ, Nvidia còn trở thành động lực then chốt của kinh tế Mỹ.
Theo Jason Furman – Giáo sư chính sách kinh tế tại Đại học Harvard – chi tiêu cho trung tâm dữ liệu, phần lớn sử dụng chip Nvidia, chiếm tới 92% mức tăng trưởng GDP Mỹ nửa đầu năm nay. Nếu không tính yếu tố này, tăng trưởng kinh tế Mỹ gần như bằng không.
Nhưng sự tăng trưởng thần tốc đó cũng kéo theo cảnh báo từ phố Wall: nền kinh tế toàn cầu đang trở nên quá phụ thuộc vào một nhóm nhỏ “đại gia công nghệ”, trong đó Nvidia đang là đầu tàu.
Gene Munster, Giám đốc quỹ Deepwater Asset Management nhận định: “Có một niềm tin lạc quan gần như không giới hạn về tương lai của AI. Câu hỏi là liệu nó có thực sự mang lại hiệu quả như kỳ vọng.”
Nvidia hiện chiếm hơn 8% trọng số của chỉ số S&P 500, theo S&P Dow Jones Indices. Cùng với Apple và Microsoft – hai tập đoàn đã vượt 4.000 tỷ USD – nhóm “Magnificent Seven” (Nvidia, Apple, Microsoft, Amazon, Meta, Alphabet và Tesla) chiếm tới hơn 1/3 toàn bộ giá trị thị trường chứng khoán Mỹ.
Chip AI – Công cụ thương lượng của Nhà Trắng
Sự thống trị của Nvidia trong lĩnh vực AI khiến Washington phải đưa công ty này vào trung tâm chiến lược ngoại giao. Các chip AI cao cấp, vốn chiếm hơn 90% thị phần toàn cầu, đã trở thành “vũ khí mềm” trong chính sách thương mại của Mỹ.
Trong chuyến thăm châu Á tuần này, Tổng thống Trump đã biến Nvidia thành đòn bẩy trong đàm phán với các đối tác. Ông đạt thỏa thuận bán chip AI cho Ả Rập Saudi, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Hàn Quốc và Nhật Bản – những quốc gia đang gấp rút xây dựng năng lực điện toán phục vụ cho dữ liệu và quốc phòng.
Đồng thời, việc đình chỉ xuất khẩu chip Nvidia sang Trung Quốc trong mùa hè khiến công ty trở thành tâm điểm của cuộc đọ sức công nghệ giữa hai siêu cường. Khi Trump chuẩn bị gặp Chủ tịch Tập Cận Bình, tương lai của Nvidia ở Trung Quốc được xem là một trong những chủ đề nhạy cảm nhất trong nghị trình.
Nguồn tin từ giới ngoại giao cho biết, Jensen Huang đã nhiều lần đóng vai “cầu nối không chính thức” giữa Bắc Kinh và Washington, chuyển tải quan điểm của cả hai phía trong các vòng thương lượng.
Dù người phát ngôn Nvidia khẳng định “tập đoàn không tham gia vào các cuộc đàm phán chính trị giữa các chính phủ”, giới quan sát nhận định vai trò của Huang hiện vượt xa một CEO công nghệ thông thường – ông đang là “đại sứ công nghệ” trên thực tế.
Nvidia và cuộc chơi quyền lực AI toàn cầu
Để củng cố vị thế trong chính trường Mỹ, Nvidia đã chuyển một phần sản xuất về Mỹ, bắt đầu sản xuất dòng chip mới nhất – Blackwell – tại nhà máy của TSMC ở Arizona. Trong cuộc gặp riêng tại Nhà Trắng tuần trước, ông Huang tặng Tổng thống Trump một con chip Blackwell trong hộp đỏ có chữ ký của mình.
Tại Tokyo, Trump gọi sản phẩm này là “siêu siêu đỉnh” và ca ngợi Huang là “thiên tài”.
Theo ước tính của giới phân tích, nếu trở lại thị trường Trung Quốc, Nvidia có thể tăng thêm 50 tỷ USD doanh thu chỉ trong năm tới. Trong thỏa thuận sơ bộ giữa ông Huang và Trump hồi tháng 7, công ty đồng ý nộp 15% lợi nhuận từ các đơn hàng tại Trung Quốc cho chính phủ Mỹ – cơ chế được cho là nhằm “chính danh hóa” việc nối lại thương mại trong bối cảnh căng thẳng song phương.
Ông Huang nói: “Câu hỏi với Trung Quốc không phải là họ có cần AI hay không, mà là họ có muốn mở cửa thị trường cho công nghệ Mỹ hay chọn cách tự cô lập.”
“Mỗi quốc gia đều sẽ xây dựng AI của riêng mình”
Tại hội nghị công nghệ lớn của Nvidia ở Washington, ông Huang nhấn mạnh rằng AI đang trở thành hạ tầng cơ bản của thế kỷ 21, giống như điện hay internet trong các kỷ nguyên trước.
Ông nói: “Bất kỳ quốc gia nào cũng sẽ xây dựng hệ thống AI của riêng mình. Bất kỳ doanh nghiệp nào cũng sẽ sử dụng nó.”
Ông công bố rằng Microsoft, Oracle và nhiều tập đoàn công nghệ khác đang chi hơn 500 tỷ USD cho trung tâm dữ liệu AI trong năm 2025, gấp đôi mức của năm 2023. Riêng Nvidia đã nhận đơn đặt hàng 20 triệu chip Blackwell – tương đương 500 tỷ USD giá trị hợp đồng, cao gấp nhiều lần dự báo của phố Wall.
Dù vậy, không ít chuyên gia vẫn thận trọng. Bob O’Donnell – Chủ tịch TECHnalysis Research – nhận xét: “Chúng ta đang ở giai đoạn rất sớm. Những ví dụ về ứng dụng AI gây ấn tượng đã xuất hiện, nhưng việc biến chúng thành thay đổi thực chất trong đời sống và kinh tế vẫn còn là câu hỏi lớn.”
Từ cơn sốt game đến bá chủ AI
Thành công hôm nay của Nvidia bắt nguồn từ một lựa chọn chiến lược mang tính tiên phong: biến chip đồ họa (GPU) vốn được dùng trong trò chơi điện tử thành bộ não cho trí tuệ nhân tạo.
Jensen Huang đã đặt cược toàn bộ tương lai công ty vào niềm tin rằng GPU có thể xử lý đồng thời hàng nghìn phép tính phức tạp, điều mà các bộ vi xử lý truyền thống (CPU) không làm được. Ông cũng đầu tư mạnh vào ngôn ngữ lập trình CUDA, cho phép các nhà phát triển kiểm soát GPU theo cách tùy chỉnh – nền tảng không thể thiếu cho mọi hệ thống AI hiện đại.
Sự kết hợp giữa phần cứng và phần mềm này đã đưa Nvidia lên vị trí tương tự Intel trong thời PC hay Apple trong thời smartphone – kẻ nắm “chìa khóa công nghệ” của một kỷ nguyên.
Kể từ khi ChatGPT ra đời cuối năm 2022, doanh thu Nvidia đã tăng gấp 7 lần, và lợi nhuận quý hiện tại dự kiến vượt 26 tỷ USD, nhiều hơn cả Apple hay Meta trong cùng kỳ.
Khi quyền lực kinh tế trở thành quyền lực chính trị
Với 5.000 tỷ USD giá trị thị trường, Nvidia giờ đây đứng trên cả các đế chế công nghiệp truyền thống và nhiều quốc gia nhỏ về quy mô tài sản. Sự bành trướng của hãng không chỉ khiến giới đầu tư sửng sốt mà còn đặt ra câu hỏi: liệu thị trường và chính phủ có đang đặt quá nhiều quyền lực vào tay một tập đoàn duy nhất?
Giáo sư Furman nhận xét: “Đây là một tập đoàn vừa là biểu tượng kinh tế, vừa là công cụ chiến lược. Và điều đó khiến chính phủ Mỹ phải đối xử với họ như một tài sản quốc gia.”
Thực tế, vai trò của Jensen Huang đang dần giống một nhân vật kết hợp giữa doanh nhân, kỹ sư và nhà ngoại giao. Ông xuất hiện cùng lãnh đạo các quốc gia, trao đổi trực tiếp với tổng thống, và được miêu tả như “người hiểu rõ cả ngôn ngữ của công nghệ lẫn chính trị”.
Một đế chế mới đang định hình
Từ cơn sốt đầu cơ trên sàn chứng khoán cho tới những cuộc đàm phán thương mại cấp cao, Nvidia đã trở thành điểm hội tụ của cả lòng tham tài chính lẫn quyền lực công nghệ.
Sự trỗi dậy thần tốc của tập đoàn cũng là biểu tượng cho bước ngoặt địa chính trị trong thời đại trí tuệ nhân tạo: nơi chip bán dẫn không chỉ quyết định tốc độ xử lý dữ liệu, mà còn định hình cán cân sức mạnh giữa các quốc gia.
Khi được hỏi về tầm nhìn xa hơn, Jensen Huang trả lời ngắn gọn: “Chúng ta đang ở thời điểm mà mọi thứ – từ nền kinh tế đến chính trị – đều sẽ được tái cấu trúc quanh AI. Ai kiểm soát được công nghệ này, người đó sẽ kiểm soát tương lai.”
Giữa lúc thị trường AI vẫn chưa chứng minh được toàn bộ giá trị thực tế, Nvidia đang sống trong khoảnh khắc mà cả thế giới phải xoay quanh mình – như cách điện từng làm trong thế kỷ 19, hay internet trong thế kỷ 20. Và lần này, tâm điểm quyền lực ấy mang hình hài một con chip nhỏ – được bọc trong hộp đỏ, đặt trên bàn của Tổng thống Mỹ.
shared via nytimes,
