OpenAI và vòng xoáy tài chính phức tạp nuôi tham vọng hàng tỷ USD
03/11/25
Tại một công trường ở Abilene, Texas, nơi OpenAI đang xây dựng trung tâm dữ liệu mới, Giám đốc điều hành Sam Altman chia sẻ nhận định đáng chú ý: “Mọi cuộc cách mạng công nghệ đều không chỉ được thúc đẩy bởi công nghệ, mà còn bởi những mô hình tài chính đổi mới.”
Câu nói ấy phản ánh chính xác cách mà OpenAI đã vận hành suốt những năm qua – một mạng lưới đầu tư và chi tiêu đan xen, nơi dòng tiền chảy vòng tròn giữa các tập đoàn khổng lồ, giúp công ty duy trì tham vọng dẫn đầu trong cuộc đua trí tuệ nhân tạo.
Vòng tuần hoàn giữa đầu tư và chi tiêu
Từ năm 2019–2023, Microsoft là nhà đầu tư chủ lực của OpenAI, rót hơn 13 tỷ USD vào công ty khởi nghiệp này. Nhưng phần lớn số tiền ấy lại được chuyển ngược trở lại Microsoft – khi OpenAI mua dịch vụ điện toán đám mây của chính họ để huấn luyện các mô hình AI.
Đó là mối quan hệ cộng sinh nhưng cũng đầy nghịch lý: Microsoft tài trợ cho OpenAI, rồi OpenAI trả lại cho Microsoft để mua năng lực tính toán – một vòng tài chính khép kín vừa sáng tạo, vừa gây lo ngại về rủi ro đầu cơ.
Khi Microsoft không thể đáp ứng hết nhu cầu xử lý dữ liệu khổng lồ, OpenAI bắt đầu tìm thêm đối tác mới. Họ ký hợp đồng với Oracle và một số công ty non trẻ như CoreWeave, chuyên xây dựng trung tâm dữ liệu AI
Năm 2024, OpenAI ký ba thỏa thuận trị giá hơn 22 tỷ USD với CoreWeave để mua năng lực điện toán. Đổi lại, công ty này nhận được 350 triệu USD cổ phần của CoreWeave – nguồn vốn có thể được dùng chính để trả cho các hợp đồng trong tương lai.
Khi dòng vốn quay vòng như mê cung
Sau khi gặp khó trong việc gọi thêm vốn từ Microsoft, Altman hướng sang SoftBank, tập đoàn Nhật nổi tiếng với những khoản đầu tư mạo hiểm khổng lồ. Đầu năm nay, SoftBank dẫn đầu gói đầu tư 40 tỷ USD vào OpenAI. Song song, tập đoàn này huy động 100 tỷ USD để cùng OpenAI xây dựng trung tâm dữ liệu tại Texas và Ohio.
Tương tự, Oracle đã cam kết chi 300 tỷ USD để xây dựng các trung tâm dữ liệu ở Texas, New Mexico, Michigan và Wisconsin – những công trình mà OpenAI sẽ trả lại khoản tương đương để thuê sử dụng trong nhiều năm tới.
Tại Trung Đông, G42 – doanh nghiệp công nghệ có liên hệ mật thiết với chính phủ Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất – cũng tham gia vòng huy động vốn tháng 10/2024 và đang xây dựng tổ hợp trung tâm dữ liệu trị giá 20 tỷ USD cho OpenAI tại vùng Vịnh.
Những “giao dịch vòng tròn” của ngành bán dẫn
Hai nhà sản xuất chip hàng đầu thế giới cũng bước vào vòng xoáy này. Nvidia tuyên bố sẽ đầu tư 100 tỷ USD vào OpenAI trong vài năm tới – động thái giúp công ty AI có vốn để mở rộng trung tâm dữ liệu, đồng thời tạo đầu ra cho chính chip Nvidia.
Hai tuần sau, OpenAI ký thỏa thuận với AMD, cho phép mua tới 160 triệu cổ phiếu của nhà sản xuất chip này với giá tượng trưng 1 xu/cổ phiếu – tương đương khoảng 10% cổ phần. Số cổ phiếu đó, nếu bán ra, có thể cung cấp thêm nguồn vốn khổng lồ cho OpenAI.
Những giao dịch này vừa giúp OpenAI bảo đảm nguồn chip cần thiết, vừa khiến chuỗi đầu tư – chi tiêu trở nên ngày càng phức tạp: Nvidia và AMD đầu tư để thúc đẩy AI, trong khi OpenAI lại dùng vốn ấy mua sản phẩm của chính họ.
Doanh thu tăng mạnh nhưng vẫn chưa có lãi
OpenAI hiện thu về hàng tỷ USD doanh thu mỗi năm từ dịch vụ ChatGPT, các công cụ lập trình và giải pháp AI cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, theo nguồn tin thân cận, công ty vẫn đang thua lỗ do chi phí đào tạo mô hình và vận hành trung tâm dữ liệu quá lớn.
Altman tin rằng việc đầu tư hạ tầng sẽ giúp nâng cấp thế hệ AI tiếp theo, mở rộng doanh thu và đưa OpenAI thành doanh nghiệp bền vững. Nhưng nếu tiến bộ công nghệ chậm lại, công ty cùng hàng loạt đối tác tài chính có thể gánh chịu tổn thất hàng trăm tỷ USD.
Đặc biệt, các công ty nhỏ như CoreWeave đang gánh nợ khổng lồ để xây trung tâm dữ liệu. Nếu dòng tiền từ AI không tăng như kỳ vọng, họ có nguy cơ phá sản, kéo theo làn sóng chấn động toàn ngành.
Bong bóng tài chính của thời đại AI?
Nhiều chuyên gia hoan nghênh sự sáng tạo của OpenAI trong việc thiết kế mô hình tài chính mới cho kỷ nguyên công nghệ, nhưng cũng cảnh báo nguy cơ hình thành bong bóng tương tự giai đoạn dotcom đầu những năm 2000.
Một số tập đoàn lớn như Nvidia hay AMD có điều khoản giảm vốn đầu tư nếu thị trường AI không tăng trưởng đúng kỳ vọng. Nhưng với các bên còn lại, việc phụ thuộc quá mức vào các hợp đồng “mua – bán chéo” với OpenAI có thể để lại hậu quả nặng nề.
Trong khi đó, Altman vẫn giữ niềm tin rằng “đổi mới tài chính là động cơ của đổi mới công nghệ”. Câu hỏi còn lại là: liệu vòng xoáy đầu tư – chi tiêu – tái đầu tư của OpenAI có đủ sức duy trì cho đến khi AI thực sự chứng minh giá trị kinh tế của mình?
shared via nytimes,
