Meta chấm dứt chương trình kiểm tra sự thật
08/01/25
 |
| Mark Zuckerberg, năm ngoái. Kenny Holston/The New York Times |
Theo New York Times, Meta sẽ ngừng sử dụng các bên thứ ba để kiểm tra tính chính xác thông tin trên Facebook, Threads và Instagram. Thay vào đó, công ty sẽ dựa vào người dùng để bổ sung các ghi chú vào những bài đăng có thể sai lệch hoặc gây hiểu lầm, tương tự như hệ thống đang được sử dụng trên nền tảng X.
Quyết định đảo chiều này là dấu hiệu rõ ràng về việc Meta đang tái định vị để phù hợp với nhiệm kỳ tổng thống của Donald Trump, và ít có công ty lớn nào làm việc công khai như vậy để lấy lòng chính quyền. Theo một nguồn tin quen thuộc, Meta gần đây đã thông báo trước cho các quan chức của Trump về sự thay đổi này. Tổng Giám đốc Meta, Mark Zuckerberg, hôm qua cũng cho biết Meta đã bổ nhiệm Dana White, người đứng đầu giải đấu Ultimate Fighting Championship và là bạn lâu năm của Trump, vào hội đồng quản trị của công ty.
Zuckerberg cho biết sự thay đổi này sẽ bắt đầu ở Mỹ trong vài tháng tới.
“Đã đến lúc quay trở lại cội nguồn của chúng ta về quyền tự do ngôn luận,” ông nói, đồng thời thừa nhận rằng hệ thống hiện tại đã “đến giai đoạn mà có quá nhiều sai lầm và kiểm duyệt quá mức.” Ông cũng thừa nhận sẽ có nhiều “nội dung xấu” hơn trên nền tảng do quyết định này, nhưng gọi đó là một “sự đánh đổi” để giảm số lượng bài đăng của “những người vô tội” bị gỡ bỏ.
Phản ứng: Quyết định này dường như làm hài lòng Trump. Trong sự kiện báo chí tại Mar-a-Lago, tổng thống đắc cử cho rằng Meta đã “đi được một chặng đường dài.” Ông cũng thừa nhận sự thay đổi này “có lẽ” là do những lời đe dọa mà ông đã đưa ra với Meta và Zuckerberg. Các đồng minh bảo thủ của ông nhanh chóng ca ngợi quyết định này. Nhiều người trong số họ cảm thấy rằng họ đã bị chương trình kiểm tra sự thật nhắm mục tiêu không công bằng. Trong khi đó, một số tổ chức về quyền kỹ thuật số đã lên án quyết định này.
Chính sách mới của Meta có các ảnh hưởng đáng kể tại Việt Nam, gồm cả tích cực và tiêu cực, như sau:
1. Tăng nguy cơ lan truyền thông tin sai lệch
- Tin giả và tin đồn: Việc không có kiểm tra sự thật từ bên thứ ba sẽ khiến thông tin sai lệch dễ dàng lan truyền hơn, đặc biệt trong các lĩnh vực nhạy cảm như chính trị, y tế (ví dụ: tin về dịch bệnh, thuốc giả) và tài chính.
- Tin giật gân: Các bài viết giật tít, câu like, hoặc thông tin không được kiểm chứng có thể tràn ngập, dẫn đến việc công chúng khó phân biệt đúng sai.
2. Ảnh hưởng đến nhận thức cộng đồng
- Phân cực ý kiến: Các thông tin sai lệch hoặc gây hiểu lầm có thể tạo ra sự chia rẽ trong cộng đồng, đặc biệt trong các chủ đề như chính sách, tranh cãi xã hội hay sự kiện quốc tế.
- Niềm tin vào truyền thông suy giảm: Khi người dùng tiếp xúc nhiều với tin giả, họ có thể mất niềm tin vào các nguồn tin, kể cả các trang đáng tin cậy.
3. Doanh nghiệp và nhà quảng cáo chịu tác động
- Thiệt hại thương hiệu: Tin giả về sản phẩm hoặc dịch vụ của doanh nghiệp có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến danh tiếng và doanh thu.
- Khó kiểm soát nội dung quảng cáo: Các doanh nghiệp có thể gặp khó khăn khi đối mặt với những thông tin sai lệch về đối thủ cạnh tranh hoặc sản phẩm của mình trên mạng xã hội.
4. Vai trò người dùng và cộng đồng gia tăng
- Tăng trách nhiệm cá nhân: Người dùng Việt Nam sẽ cần có ý thức hơn trong việc kiểm chứng thông tin trước khi chia sẻ, đồng thời cẩn trọng hơn trong việc tiêu thụ nội dung trên mạng.
- Cộng đồng kiểm duyệt: Meta khuyến khích người dùng bổ sung ghi chú để cảnh báo thông tin sai lệch, nhưng điều này có thể không hiệu quả tại Việt Nam nếu không có cơ chế đánh giá công khai và minh bạch.
5. Thách thức và cơ hội cho các nền tảng khác
- Cơ hội cho báo chí chính thống: Các tờ báo uy tín tại Việt Nam có thể tận dụng cơ hội để xây dựng lòng tin, trở thành nguồn tin đáng tin cậy.
- Các nền tảng cạnh tranh: Nếu Facebook không kiểm duyệt tốt, người dùng có thể chuyển sang các nền tảng khác, như Zalo hay Tiktok, nếu họ cảm thấy thông tin trên Facebook không đáng tin.
Việc Meta ngừng chương trình fact-checking có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực đối với việc lan truyền thông tin sai lệch ở Việt Nam. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để người dùng, cộng đồng và các cơ quan quản lý tăng cường vai trò của mình trong việc kiểm soát và nâng cao nhận thức về truyền thông số.
