Tòa nhà 30 tầng sụp đổ giữa Bangkok: Câu chuyện về thép rởm, cột yếu và áp lực từ nợ công
03/04/25
 |
| Địa điểm tòa nhà bị đổ ở Bangkok vào thứ Ba. Ảnh: Chanakarn Laosarakham/Agence France-Presse — Getty Images |
Giữa thủ đô Bangkok vốn hiếm khi chịu ảnh hưởng lớn từ động đất, việc một tòa cao ốc 30 tầng bất ngờ sụp đổ sau dư chấn từ trận động đất ở Myanmar đã khiến dư luận rúng động. Hơn 15 người chết, nhiều người vẫn còn mất tích – nhưng điều khiến người dân bất an hơn cả là: tại sao chỉ có một tòa nhà bị đổ?
Câu trả lời đang dần hé lộ, và nó phơi bày một mớ hỗn độn giữa vật liệu kém chất lượng, thiết kế sai lệch và những quyết định cắt giảm chi phí của một doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc.
Góc tối sau vỏ bọc hoành tráng
Dự án xây dựng tòa nhà vốn thuộc về một liên danh do China Railway 10th Engineering Group, công ty con của “đại gia” hạ tầng Trung Quốc China Railway Group, điều hành. Trên giấy tờ, công trình nhằm phục vụ cơ quan kiểm toán nhà nước Thái Lan, với ngân sách lên tới 62 triệu USD. Tuy nhiên, thực tế trên công trường lại khác xa.
Công nhân Thái chia sẻ rằng nhà thầu Trung Quốc đã trả lương thấp, buộc các bên phụ trách xây dựng phải dùng vật liệu rẻ tiền, bao gồm cả các cột thép nhỏ hơn bình thường. Một số công nhân nói cột ở tầng 8 "mỏng bất thường", đến mức giám sát viên phải tự đo lại và xác nhận "không ổn".
Chưa hết, thép thu được từ hiện trường được xác định là loại thép kém chất lượng, sản xuất bởi một nhà máy ở Thái Lan do người Trung Quốc sở hữu, từng bị chính quyền đóng cửa vì không đạt tiêu chuẩn an toàn.
Thảm họa từ cái lõi “lệch tâm”
Về mặt kỹ thuật, thiết kế của tòa nhà có vấn đề nghiêm trọng: phần lõi bê tông – vốn là trung tâm chịu lực chính – lại không được đặt ở giữa tòa nhà như chuẩn thông thường. Điều này khiến tòa nhà dễ bị vặn xoắn khi chịu lực từ động đất, đặc biệt khi nền đất ở Bangkok vốn mềm, dễ gây dao động kéo dài.
Giáo sư Pennung Warnitchai, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Động đất Thái Lan, cho biết mức độ rung chấn ghi nhận ở Bangkok chỉ bằng 1/3 – 1/2 tiêu chuẩn thiết kế chịu động đất. Nói cách khác, nếu được xây đúng cách, tòa nhà sẽ không sập.
Vấn đề, theo ông và nhiều kỹ sư khác, nằm ở chỗ tòa nhà “rụng” từ tầng dưới chứ không đổ từ trên xuống. Cấu trúc chịu lực đã “giòn” từ trong – một điểm yếu chết người với công trình cao tầng.
Chạy giấy tờ – che giấu sai phạm?
Ngay sau thảm họa, bốn người Trung Quốc tự nhận là nhà thầu phụ bị phát hiện thu gom tài liệu từ hiện trường, với lý do "để làm bảo hiểm". Hành vi này càng dấy lên nghi ngờ rằng các bên liên quan đang cố che giấu những sai phạm lớn hơn.
Chính phủ Thái đã mở cuộc điều tra toàn diện và yêu cầu rà soát mọi dự án có liên quan đến China Railway 10th tại nước này. Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra tuyên bố: “Chúng ta phải tìm ra sự thật. Phải nói rõ với người dân và thế giới điều gì đã xảy ra ở Thái Lan.”
Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu công ty mẹ China Railway Group – đang gánh khoản nợ khổng lồ 211 tỷ USD – có bị điều tra hay không.
 |
| Công nhân đang kiểm tra mái nhà ga xe lửa ở Serbia sau khi mái nhà sập vào tháng 11, khiến 15 người thiệt mạng. Ảnh: Darko Vojinovic/Associated Press |
Hồ sơ “đen” lan ra nhiều nước
Vụ việc ở Bangkok không phải là đơn lẻ. Một chi nhánh khác của China Railway bị quy trách nhiệm trong vụ sập mái nhà ga ở Serbia năm ngoái, khiến 15 người thiệt mạng. Một kỹ sư nói đơn vị thi công “chế” thêm bê tông không theo thiết kế, vi phạm nghiêm trọng quy chuẩn an toàn.
Tại quần đảo Solomon, nơi China Railway Group mua lại một mỏ vàng, công nhân nói các cảnh báo an toàn thường bị phớt lờ. Một xu hướng dễ nhận thấy: công ty Trung Quốc giành được dự án bằng giá thấp, rồi tiết kiệm tối đa chi phí thi công, bất chấp chất lượng và sinh mạng con người.
Cơn ác mộng mang tên “thép Trung Quốc”
Theo Viện Tiêu chuẩn Công nghiệp Thái Lan, thép dùng trong tòa nhà sập ở Bangkok được sản xuất bởi Công ty Xin Ke Yuan Steel, trụ sở ở tỉnh Rayong. Loại thép này không đạt tiêu chuẩn về khối lượng, thành phần hóa học và khả năng chịu áp lực. Đặc biệt, do thiết kế rãnh không đạt chuẩn, thép không bám chắc vào bê tông, dễ dẫn đến đổ gãy khi có chấn động.
Nhà máy này đã bị chính quyền Thái ra lệnh đóng cửa từ tháng 12/2024 sau một vụ rò rỉ khí gây nguy hiểm. Nhưng có vẻ như sản phẩm lỗi vẫn được tung ra thị trường, dẫn đến thảm họa.
Phản ứng trái chiều từ hai quốc gia
Trong khi giới chức Thái mở cuộc điều tra quy mô lớn, thì phía Trung Quốc lại tìm cách kiểm duyệt thông tin. Một bài báo điều tra của Caixin cùng bản tin ngắn của Xinhua về vụ việc đều bị xóa sau khi đăng không lâu.
Điều này chỉ khiến làn sóng bất mãn tại Thái Lan dâng cao, trong bối cảnh lo ngại về ảnh hưởng của các doanh nghiệp Trung Quốc ngày càng lớn. Chuyên gia chính trị Thitinan Pongsudhirak nhận định: “Sự kiện này có thể củng cố tâm lý hoài nghi và phê phán trong dân chúng về vai trò của Trung Quốc tại Thái Lan.”
Vụ sập tòa nhà ở Bangkok là một lời nhắc đáng sợ cho tất cả những ai đang làm việc trong các cao ốc văn phòng, đặc biệt là các tòa nhà do các nhà thầu nước ngoài thi công. Đằng sau những bức tường kính sáng bóng, liệu có tiềm ẩn những cột thép rỗng ruột?
shared via nytimes,
