FAIR Plan trước nguy cơ vỡ quỹ vì cháy rừng tại Los Angeles
11/06/25
 |
| Sự tàn phá còn sót lại sau vụ cháy Eaton ở Altadena, California. Ảnh: Philip Cheung |
Chương trình bảo hiểm nhà ở cuối cùng của bang California – FAIR Plan – vốn được thiết lập để hỗ trợ những người không thể tiếp cận thị trường bảo hiểm tư nhân, hiện không còn đủ khả năng chi trả các yêu cầu bồi thường phát sinh từ các vụ cháy rừng tại Los Angeles.
Hôm thứ Ba, Cơ quan quản lý bảo hiểm bang California thông báo rằng chương trình sẽ nhận được 1 tỷ USD từ các công ty bảo hiểm đang hoạt động trong bang để chi trả thiệt hại – khoản đánh thu lớn nhất kể từ khi FAIR Plan được thành lập vào năm 1968. Đây cũng là lần đầu tiên kể từ sau trận động đất Northridge năm 1994 mà FAIR Plan không thể tự đảm đương nghĩa vụ tài chính.
Các công ty bảo hiểm chịu áp lực tài chính nặng nề
Theo quy định của bang, khoản 1 tỷ USD sẽ được phân bổ cho các công ty bảo hiểm theo tỷ lệ thị phần. Các công ty lớn nhất tính đến năm 2023 bao gồm:
- State Farm
- Farmers Insurance Group
- CSAA Insurance
- Cùng các tên tuổi khác như Liberty Mutual, Allstate và Travelers.
Theo quy định, tối đa 50% chi phí mà FAIR Plan đánh thu có thể được chuyển sang người tiêu dùng dưới hình thức tăng phí bảo hiểm, phần còn lại các công ty phải chịu từ lợi nhuận. Ông Ricardo Lara, Ủy viên Bảo hiểm bang, nói: “Người tiêu dùng không thể gánh 100% chi phí này.”
Do đó, các công ty bảo hiểm có thể đối mặt với hóa đơn hàng chục triệu USD, và theo luật bang, họ buộc phải thanh toán trong vòng 30 ngày. Tuy nhiên, ngay cả khi rút lui khỏi thị trường, các công ty vẫn phải hoàn thành nghĩa vụ tài chính đã phát sinh.
Tình hình tài chính đã căng thẳng từ trước
Vấn đề của ngành bảo hiểm California không phải mới xuất hiện. Các vụ cháy rừng năm 2017 và 2018 đã xóa sạch lợi nhuận tích lũy trong suốt 25 năm, buộc nhiều công ty phải giới hạn số lượng hợp đồng bảo hiểm nhà ở.
Khó khăn càng trầm trọng hơn do chính sách kiểm soát giá nghiêm ngặt tại California, vốn khiến việc điều chỉnh phí bảo hiểm để bù đắp rủi ro trở nên chậm và phức tạp. Gần đây nhất, State Farm đã đệ trình yêu cầu tăng phí bảo hiểm 22% với lý do “cần thiết để ngăn chặn tình huống nghiêm trọng cho khách hàng và toàn thị trường bảo hiểm California.” Văn phòng ông Lara đang xem xét đề xuất này.
FAIR Plan trở thành nơi trú ẩn bất đắc dĩ
Khi các công ty bảo hiểm tư nhân dần thu hẹp hoạt động, ngày càng nhiều người dân phải chuyển sang FAIR Plan. Từ một chương trình dự phòng, FAIR Plan ngày càng trở thành lựa chọn chính cho nhiều hộ gia đình.
Từ năm 2020 đến 2024:
- Số hợp đồng bảo hiểm tăng gấp đôi, đạt gần 500.000 căn nhà.
- Tổng giá trị tài sản được bảo hiểm: 500 tỷ USD.
- Nhiều tài sản trong số đó nằm ở vùng bị ảnh hưởng bởi cháy Palisade.
Tính đến ngày 4 tháng 2, FAIR Plan đã tiếp nhận:
- Hơn 3.400 yêu cầu bồi thường từ vụ cháy Palisades.
- Hơn 1.300 yêu cầu từ vụ cháy Eaton.
- Khoảng 45% các đơn bồi thường là thiệt hại toàn phần – nhà bị phá hủy hoàn toàn.
Vòng xoáy khủng hoảng: bảo hiểm tan vỡ vì cháy rừng
Một chuỗi phản ứng tiêu cực đang hình thành:
- Cháy rừng gây thiệt hại lớn.
- Các công ty bảo hiểm cắt giảm hoạt động do không thể điều chỉnh giá.
- Người dân đổ dồn về FAIR Plan.
- FAIR Plan mất khả năng chi trả.
- Các công ty bảo hiểm bị đánh thu để cứu FAIR Plan.
- Gánh nặng tài chính càng thúc đẩy thêm làn sóng rút lui khỏi thị trường.
Nỗ lực cải cách của cơ quan quản lý bảo hiểm
Ông Lara cho biết đang thực hiện các biện pháp nhằm phá vỡ chuỗi phản ứng này:
Tháng 12/2024, ông đề xuất thay đổi cho phép các công ty tăng phí bảo hiểm nếu đồng ý mở rộng phạm vi bảo hiểm cho các khu vực rủi ro cao.
Ông cũng đề xuất trao cho FAIR Plan quyền vay tiền qua trái phiếu hoặc hạn mức tín dụng. Điều này giúp chương trình có thể ứng phó với các thiên tai tương lai mà không cần đánh thu bổ sung.
Ủng hộ từ ngành bảo hiểm và yêu cầu cải cách xây dựng
Đề xuất này nhận được sự ủng hộ từ Hiệp hội Bảo hiểm Tài sản và Tai nạn Hoa Kỳ (APCIA). Phó Chủ tịch Mark Sektnan tuyên bố: “Bang cần xem xét một loạt các giải pháp tài chính đa dạng.” Ông cũng kêu gọi cơ quan quản lý cho phép FAIR Plan tăng mức phí để phản ánh đúng rủi ro.
Bên cạnh các thay đổi về bảo hiểm, ông Lara cũng nhấn mạnh vai trò của chính quyền địa phương trong việc quy hoạch đô thị, xây dựng hạ tầng và nhà ở có khả năng chống chịu cháy rừng tốt hơn. “Trách nhiệm hiện giờ thuộc về các chính quyền địa phương để xây dựng tốt hơn,” ông nói.
shared via nytimes,
