Sau cuộc truy quét lao động ở Georgia: Hyundai vẫn đặt cược vào nước Mỹ
21/10/25
 |
| Công ty và các công ty liên kết cam kết tạo ra 8.500 việc làm tại địa điểm này vào năm 2031, nhiều hơn dân số của Ellabell |
Một “siêu nhà máy” giữa miền Nam nước Mỹ
Trong ba năm qua, Tập đoàn ô tô Hyundai Motor Group đã dồn lực xây dựng một khu phức hợp rộng 2.900 mẫu Anh, cách Savannah, bang Georgia khoảng 30 phút di chuyển, nhằm sản xuất xe điện và phô diễn trình độ sản xuất hiện đại.
Khách mời và sắp tới là công chúng - có thể tham quan nhà máy bằng những chiếc xe golf chạy qua các hành lang khổng lồ, nơi robot tự động mang linh kiện đến cho công nhân lắp ráp. Cánh tay cơ học hàn các tấm thép thành thân xe, tạo nên bức tranh về dây chuyền sản xuất tương lai.
Hyundai kỳ vọng cơ sở tại thị trấn Ellabell sẽ trở thành hình mẫu cho ngành lắp ráp ô tô, đồng thời phản ánh tinh thần “tái công nghiệp hóa nước Mỹ” mà Tổng thống Donald Trump từng theo đuổi. Chính tên gọi của dự án Metaplant America thể hiện tham vọng: không chỉ là một nhà máy, mà là tuyên ngôn của thương hiệu toàn cầu muốn khẳng định vị thế tại thị trường số một thế giới.
Cú sốc từ cuộc truy quét của ICE
Tuy nhiên, tháng trước, dự án rơi vào tâm điểm chú ý khi hơn 300 công nhân Hàn Quốc bị bắt giữ trong một cuộc truy quét của Cơ quan Di trú và Hải quan Mỹ (ICE). Chính quyền cho rằng những lao động này làm việc với loại thị thực không phù hợp tại công trường xây dựng nhà máy pin - liên doanh giữa Hyundai và LG Energy Solution.
Sự việc gây chấn động dư luận Hàn Quốc, khiến nhiều người kêu gọi Hyundai tạm ngừng mở rộng đầu tư tại Mỹ. Nhưng tập đoàn vẫn quyết định tiến bước. Hyundai Motor Group - bao gồm thương hiệu Kia và hàng chục công ty con, nhà cung cấp khẳng định sẽ rót 26 tỷ USD vào Mỹ đến năm 2028, trong đó 2,7 tỷ USD bổ sung cho cơ sở Ellabell.
Với Hyundai, sự lựa chọn gần như không còn. Khi các thương hiệu Trung Quốc dần chiếm lĩnh thị trường toàn cầu, Mỹ trở thành “phao cứu sinh” vừa là thị trường lớn nhất, vừa là cơ hội tăng trưởng tốt nhất, bất kể ai đang ở Nhà Trắng. Bởi lẽ, các rào cản thương mại và thuế quan cao đã khiến xe Trung Quốc gần như không thể đặt chân vào nước Mỹ.
“Tôi có ba ưu tiên hàng đầu, đó là: U-S-A,” José Muñoz, Giám đốc điều hành Hyundai Motor Company, nhấn mạnh tại buổi gặp gỡ nhà đầu tư sau cuộc truy quét ở New York. “Nếu làm tốt ở đây, điều đó sẽ tốt cho Hàn Quốc và tốt cho toàn bộ tập đoàn.”
Giấc mơ Mỹ giữa bối cảnh bất định
Song con đường không hề bằng phẳng. Thị trường xe điện Mỹ đang chậm hơn kỳ vọng. Chính phủ vừa chấm dứt khoản tín dụng thuế 7.500 USD dành cho người mua xe điện, khiến nhu cầu giảm sút. Vụ truy quét vừa qua cũng phơi bày thực tế: đầu tư hàng tỷ USD vào Mỹ không đồng nghĩa với việc được ưu ái về chính trị. Trong bối cảnh chủ nghĩa “Nước Mỹ trên hết” trỗi dậy, dòng vốn ngoại vừa được khuyến khích, vừa tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Dẫu vậy, chính quyền bang Georgia vẫn coi Metaplant là dự án kinh tế trọng đại nhất lịch sử bang. Thống đốc Brian Kemp, thuộc Đảng Cộng hòa, xem đây là dấu ấn trong nhiệm kỳ.
Tuy nhiên, ngay cả trước vụ truy quét, mâu thuẫn tại Ellabell đã âm ỉ. Một số người dân phản đối nhà máy vì dòng lao động nước ngoài đổ vào. Ba công nhân đã thiệt mạng kể từ khi khởi công, làm dấy lên lo ngại về an toàn. Trong khi đó, những người khác lại coi dự án là cơ hội hiếm có để vực dậy khu vực nông thôn vốn trì trệ.
Phản ứng trái chiều này phản ánh thách thức sâu xa hơn: làm thế nào để một tập đoàn toàn cầu có thể mở rộng tại “nước Mỹ phức tạp” thời hậu Trump.
Hai thái cực tại Ellabell
Một buổi chiều tháng Chín, tại quán Rooster’s gần khu nhà máy, người thợ sửa chữa địa phương Tucker Sims nhâm nhi bia và kể ông chứng kiến nhóm công nhân gốc Latino nhảy xuống hồ phía sau nhà mình để trốn chạy cuộc truy quét nhưng bất thành.
Ông Sims thẳng thắn nói mình ủng hộ chiến dịch của ICE, vì “ghét cách Hyundai và các nhà cung cấp làm thay đổi diện mạo nông thôn.” Dù nhà máy giấy nơi người thân ông từng làm việc đã đóng cửa, ông vẫn tuyên bố sẽ không bao giờ nhận việc tại Hyundai. “Nhà máy giấy đó là của người Mỹ,” ông nói.
Hyundai – từ chaebol Hàn Quốc đến doanh nghiệp toàn cầu
Hyundai và LG là những chaebol – tập đoàn gia tộc nắm quyền lực lớn tại Hàn Quốc. Tuy nhiên, người phát ngôn của Hyundai tại Mỹ đang nỗ lực định vị lại thương hiệu như một “công ty toàn cầu có gốc Hàn Quốc”. Bằng chứng là ngày hội nhà đầu tư năm nay được tổ chức tại khu Hudson Yards sang trọng của Manhattan, đánh dấu lần đầu tiên sự kiện này diễn ra ngoài Hàn Quốc.
Nhà máy Ellabell là cơ sở ô tô thứ ba của tập đoàn tại Mỹ, sau nhà máy ở Montgomery (Alabama) và Kia ở West Point (Georgia). Hyundai cam kết tạo 8.500 việc làm trước năm 2031, vượt xa dân số của chính thị trấn Ellabell. Hiện nay đã có 3.200 người làm việc tại đây.
Trong bối cảnh thị trường xe điện Mỹ tăng trưởng chậm, Hyundai dự kiến sẽ bổ sung dây chuyền sản xuất xe hybrid tại Ellabell, song song với các mẫu xe điện Ioniq 5 và Ioniq 9 đang được lắp ráp. Mục tiêu đến năm 2030 là sản xuất 80% số xe bán tại Mỹ ngay trên đất Mỹ, thay vì 40% như hiện nay.
“Đây là cú nhảy vọt của Hyundai,” Brent Stubbs, Giám đốc hành chính của Metaplant, mô tả.
Sự thay đổi không thể đảo ngược
Khu phức hợp khổng lồ làm thay đổi diện mạo cả vùng. Con đường hai làn dẫn vào nhà máy nay được đổi tên thành Hyundai Way. Cửa hàng tạp hóa từng là Piggly Wiggly giờ mang tên Viet Huong Oriental Market. Một công ty tuyển dụng gần đó quảng cáo song ngữ Anh – Hàn.
Không chỉ Ellabell, mà toàn vùng Đông Nam Georgia đang biến đổi. Các nhà cung cấp Hàn Quốc đồng loạt kéo đến: tại quận Candler, DAS Corporation đang xây nhà máy 35 triệu USD để sản xuất khung ghế ô tô, còn Doowon Climate Control America đầu tư 30 triệu USD cho cơ sở sản xuất hệ thống điều hòa cho xe điện.
Nate Collins, người bản địa Ellabell, từng làm ở xưởng súng và quán bar, nay đã ba lần sang Hàn Quốc học kỹ thuật lắp ráp xe. “Tôi sống cả đời ở đây,” anh kể. “Khi có một thứ làm thay đổi nơi này mạnh mẽ như vậy, tôi thấy hứng thú từng phút.”
Một người anh của Collins làm việc cho nhà cung cấp Hyundai, người khác bán đồ ăn cho công nhân bằng xe tải gần nhà máy - minh chứng cho hiệu ứng lan tỏa của dự án.
Bắt đầu hòa nhập vào văn hóa Mỹ
Hyundai đưa hơn 250 nhân viên Mỹ sang Seoul để học không chỉ kỹ thuật chế tạo xe điện mà còn về lịch sử và văn hóa doanh nghiệp Hàn Quốc. Ngay tại nhà máy, công ty tổ chức khóa học tiếng Hàn, hướng dẫn nghi thức giao tiếp liên văn hóa và cả nghi thức nâng ly kiểu Hàn trong các buổi tiệc công ty.
Dù phần lớn lực lượng xây dựng ban đầu đến từ Hàn Quốc và các nước khác, Hyundai cho biết 80% nhân sự chính thức của nhà máy là người vùng Savannah. Tuy nhiên, một số lao động Mỹ cho rằng họ bị hạn chế cơ hội vì rào cản ngôn ngữ. Các nhà cung cấp thường tuyển dụng trên website tiếng Hàn và ưu tiên người nói được tiếng Hàn.
Tháng Tám vừa qua, Bobby Dotson, giám sát kỹ thuật tại Hyundai Engineering America, đã khởi kiện công ty với cáo buộc bị giáng chức vì không nói được tiếng Hàn. Theo đơn kiện, toàn bộ tài liệu hướng dẫn bảo trì máy móc đều bằng tiếng Hàn. Hyundai từ chối bình luận chi tiết nhưng khẳng định luôn tuân thủ luật lao động Mỹ.
Vấn đề an toàn và bài học đắt giá
Ngoài căng thẳng văn hóa, Ellabell còn đối mặt với các sự cố nghiêm trọng về an toàn. Tháng Năm, một công nhân Michigan thiệt mạng khi bị khối kim loại rơi đè tại nhà máy pin. Tháng Ba, một người khác bị xe nâng cán chết, và một vụ nổ đường ống khiến công nhân phải sơ tán. Năm 2023, một người ngã từ trên cao tử vong tại khu lắp ráp.
Hyundai tuyên bố tăng cường giám sát an toàn sau các sự cố. LG Energy Solution - đối tác liên doanh cũng khẳng định luôn đặt “sự an toàn và phúc lợi của nhân viên lên hàng đầu”.
Sau cuộc truy quét, Mỹ đã trục xuất các kỹ thuật viên Hàn Quốc, nhưng chính quyền Trump nhanh chóng đảo ngược chính sách, cho phép loại công việc này được thực hiện theo thị thực ngắn hạn.
Dù vụ việc khiến tiến độ nhà máy pin chậm 2–3 tháng, Hyundai vẫn bình tĩnh xử lý. Theo ông Stubbs, công ty vốn dự tính sẽ chưa sử dụng pin của LG trước năm 2027, và hiện vẫn mua pin từ đối thủ SK On.
Tham vọng Mỹ vẫn không thay đổi
Hyundai Motor Company hiện thu về 27% doanh thu toàn cầu từ thị trường Mỹ, và các lãnh đạo hãng đang nỗ lực khép lại chương khó xử mang tên “cuộc truy quét Ellabell”.
Ông Jae Kim, Chủ tịch Phòng Thương mại Hàn Quốc khu vực Đông Nam Mỹ, cho rằng hiểu biết văn hóa Hàn có thể giúp nhân viên thăng tiến trong giai đoạn đầu, khi nhiều lãnh đạo dự án đến từ Seoul. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh cộng đồng Ellabell cần được “làm quen dần” với mô hình đầu tư nước ngoài quy mô lớn. “Khi công ty đến những nơi chưa quen với vốn FDI, họ phải nắm tay dẫn dắt cộng đồng nhiều hơn,” ông nói.
shared via nytimes,
