Big Tech tăng tốc chi tiêu cho trí tuệ nhân tạo
03/11/25
 |
| Google là một trong số nhiều công ty công nghệ lớn đang tăng chi tiêu cho các trung tâm dữ liệu. Ảnh: Christie Hemm Klok |
Dù những cảnh báo về rủi ro bong bóng ngày càng rõ, bốn “ông lớn” công nghệ gồm Google, Meta, Microsoft và Amazon vẫn tiếp tục đổ hàng trăm tỷ USD vào các dự án trí tuệ nhân tạo (AI). Trong các báo cáo tài chính mới nhất, cả bốn đều khẳng định sẽ chi tiêu mạnh tay hơn bao giờ hết, với lý do “đáp ứng nhu cầu thị trường”.
Song, đằng sau đà chi tiêu ấy, giới chuyên gia bắt đầu lo ngại rằng ngành công nghệ đang tiến gần tới một chu kỳ đầu cơ nguy hiểm – khi tốc độ đầu tư vượt xa hiệu quả thực tế của công nghệ còn đang trong giai đoạn thử nghiệm.
Cuộc đua tốn kém của bốn gã khổng lồ
Trong quý vừa qua, Google cho biết sẽ tăng thêm 6 tỷ USD chi phí cho hạ tầng trung tâm dữ liệu phục vụ AI trong năm nay, sau khi đã chi gần 64 tỷ USD chỉ trong 9 tháng. Microsoft chi tới 35 tỷ USD trong quý gần nhất – cao hơn dự kiến 5 tỷ USD. Meta nâng dự báo đầu tư lên ít nhất 70 tỷ USD, gần gấp đôi năm ngoái. Còn Amazon tuyên bố sẽ chi 125 tỷ USD vốn đầu tư năm 2025 và “thậm chí hơn thế” trong năm sau nữa.
Ba trong số bốn công ty – Google, Microsoft và Amazon – là các nhà cung cấp dịch vụ điện toán đám mây lớn nhất nước Mỹ. Họ thừa nhận vẫn chưa có đủ năng lực tính toán để đáp ứng nhu cầu khách hàng, dù trong ba tháng qua đã chi tổng cộng 112 tỷ USD cho các trung tâm dữ liệu. Tính trong 12 tháng gần nhất, tổng chi đầu tư của nhóm này vượt 360 tỷ USD.
Amy Hood, Giám đốc tài chính của Microsoft, thừa nhận: “Chúng tôi tưởng rằng sẽ kịp bắt nhịp, nhưng không. Nhu cầu tăng ở mọi nơi.”
Tăng trưởng mạnh nhưng rủi ro lớn
Theo Ngân hàng Anh, việc xây dựng trung tâm dữ liệu phục vụ AI đến nay vẫn chủ yếu dựa vào dòng tiền khổng lồ của các tập đoàn hàng đầu. Tuy nhiên, trong tương lai, quá trình này sẽ phụ thuộc ngày càng nhiều vào nguồn vốn vay. Nếu AI không đạt kỳ vọng hoặc nhu cầu tính toán giảm, rủi ro tài chính có thể phình to. Báo cáo của ngân hàng cảnh báo: “Chủ đề này đang biến đổi rất nhanh, và tương lai vẫn hết sức bất định.”
Một loạt báo cáo lợi nhuận công bố trong tuần qua càng làm dấy lên lo ngại. Các nhà phân tích lưu ý rằng, dù AI được quảng bá là cuộc cách mạng tiếp theo, hiệu quả kinh tế thực tế vẫn chưa được chứng minh. Số tiền các công ty có thể thu về từ chatbot hay công cụ tự động hóa vẫn là ẩn số, trong khi chi phí vận hành và phát triển hệ thống tiếp tục tăng phi mã.
Những doanh nghiệp nhỏ hơn – khách hàng của các tập đoàn điện toán đám mây – đang bị cuốn theo cơn sốt AI mà không có nền tảng tài chính đủ mạnh. Một chuyên gia tài chính bình luận: “Không phải ai cũng có khả năng đốt hàng chục tỷ USD như Google hay Microsoft.”
Khi Big Tech tự tin… vì quá giàu
Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ Jerome Powell cũng được hỏi về khả năng hình thành bong bóng AI. Ông cho rằng, khác với giai đoạn dotcom cuối thập niên 1990, hiện nay các doanh nghiệp dẫn đầu đều là những công ty có lợi nhuận thật. Ông nói: “Họ có doanh thu, có mô hình kinh doanh và có lãi. Đây là câu chuyện rất khác.”
Thực tế, trong quý gần nhất, bốn gã khổng lồ đã thu về tổng cộng 109 tỷ USD lợi nhuận hoạt động, chưa tính thuế và đầu tư. Với lượng tiền mặt dồi dào, họ có thể dễ dàng tiếp tục xây thêm trung tâm dữ liệu mà không cần vay nợ nhiều.
Tại Microsoft, bà Amy Hood cho biết công ty hiện có 400 tỷ USD doanh thu đã ký hợp đồng, chưa kể 250 tỷ USD giá trị điện toán mà OpenAI cam kết mua của hãng trong thỏa thuận mới công bố.
Google, Amazon, Meta – Mỗi bên một chiến lược
Alphabet, công ty mẹ của Google, nâng dự báo chi tiêu năm nay từ 85 lên ít nhất 91 tỷ USD. Giám đốc điều hành Sundar Pichai cho biết lượng dữ liệu mà Google xử lý qua các sản phẩm AI đã gấp 20 lần so với năm 2024.
Amazon thì tăng gấp đôi công suất hạ tầng đám mây kể từ năm 2022 và dự kiến sẽ tiếp tục nhân đôi quy mô đến năm 2027. Giám đốc điều hành Andy Jassy nói: “Chúng tôi thêm công suất nhanh đến đâu thì cũng khai thác được đến đó.”
Trong khi đó, Meta – chủ sở hữu Facebook, Instagram và WhatsApp – cũng nâng kế hoạch đầu tư từ 66 tỷ lên 70 tỷ USD, nhưng với hướng đi khác. Không như ba đối thủ, Meta không bán dịch vụ điện toán đám mây mà dùng AI chủ yếu để tối ưu hóa quảng cáo và giữ chân người dùng.
Mark Zuckerberg cho biết ông sẵn sàng đầu tư vượt mức để đón đầu kịch bản “siêu trí tuệ” – khi AI vượt khả năng của con người. Ông nói: “Nếu điều đó đến sớm, chúng tôi sẽ ở vị thế hoàn hảo cho một bước ngoặt lịch sử. Còn nếu chậm hơn, chúng tôi vẫn có thể tận dụng hạ tầng cho các hoạt động cốt lõi. Trong trường hợp xấu nhất, chúng tôi chỉ cần tạm dừng mở rộng để thích ứng.”
Dù vậy, thị trường phản ứng thận trọng: cổ phiếu Meta giảm 11% ngay sau tuyên bố của Zuckerberg.
Cơn sốt AI: Tăng tốc hay chạm đỉnh?
Giữa bầu không khí lạc quan pha lẫn lo âu, giới đầu tư và hoạch định chính sách vẫn chưa đồng thuận về câu hỏi lớn nhất: liệu đây là sự bùng nổ bền vững, hay một cơn sốt đầu cơ mới.
AI đã tạo ra cuộc đua hạ tầng khổng lồ, nhưng phần thưởng kinh tế vẫn chưa hiện rõ. Khi các công ty chi hàng trăm tỷ USD để xây trung tâm dữ liệu, mua chip và thuê năng lượng, doanh thu từ AI mới chỉ là lời hứa. Nếu hiệu quả thực tế không đạt kỳ vọng, cú “xì hơi” có thể gây chấn động không chỉ cho Thung lũng Silicon mà cả nền kinh tế toàn cầu – vốn đang ngày càng gắn chặt với sức mạnh tính toán.
Ở thời điểm hiện tại, chỉ có một điều chắc chắn: Big Tech vẫn chưa có ý định dừng lại.
shared via nytimes,
